Homo Sapiens, strona 15

Dlaczego więc tak wielu z nas odczuwa niemoc? Z telewizyjnych show, historii publikowanych w gazetach oraz od znajomych wiemy, że wiele osób nie ma dość siły, aby zmienić okoliczności, w jakich się znalazły — nie mówiąc o osiąganiu szczytów własnych możliwości. Dlaczego między osobami wierzącymi we własne siły a niedowiarkami istnieje tak wielka przepaść? Dr Michael Lerner z Krajowego Instytutu Zdrowia Psychicznego zdecydował, że musi się tego dowiedzieć. W połowie lat 80. prowadził projekt badawczy, którego celem było odkrycie źródeł siły sprawiającej, że potrafimy kierować swoim życiem. Wraz z podlegającymi mu pracownikami przeprowadził wywiady z tysiącami osób reprezentujących niemal każdą dziedzinę życia — byli wśród nich inżynierowie, robotnicy, pracownicy usługowi, specjaliści, przedstawiciele agencji rządowych, a także wolne zawody. Pytał ich, jaki ich zdaniem mają wpływ na własne życie. Wyniki badań opublikował w naukowej książce pt. Nadwyżka niemocy. Rezultaty analiz są zdumiewające i zasługują na to, aby poznał je znacznie szerszy krąg odbiorców.
Dr Lerner zauważył przede wszystkim (nie odkrywając zresztą Ameryki), że żyjemy w czasach nierówności ekonomicznej i politycznej. Po drugie, doszedł do wniosku, że większości ludzi owa nierówność wydawała się znacznie większa niż w rzeczywistości. Odkrył, że wiele osób uważało, iż ma bardzo niewielki wpływ na swoje życie, tworząc w ten sposób w sobie „nadwyżkę niemocy". Nazwał to zjawisko „niemocą emocjonalną", ponieważ chodziło o ich uczucia związane z sytuacją, w jakiej się znaleźli, a nie o rzeczywiste przyczyny bezsilności. Po trzecie, dostarczył przekonujących dowodów świadczących o tym, że większość ludzi głęboko identyfikuje się z własną niemocą. Nawet wtedy, gdy poczucie bezsilności niszczyło badanym życie, izolując ich, narażając na powszechny brak zaufania i ograniczając możliwości spełnienia marzeń, nie starali się stawiać mu czoła — zachowywali się tak, jakby było ono czymś nieuniknionym, lub przekonywali Lernera, że było czymś, na co sobie zasłużyli.
Jak się okazuje, zadziwiające odkrycia dr. Lernera zostały poparte pracą dr. Garfielda, w której szukał on zmian u ludzi będących „średniakami" i nagle zaczynających osiągać szczytową skuteczność. Zauważył, że często stwierdzali oni, iż w pewnym momencie ich możliwości znacznie wzrastały. Dr Garfield doszedł do wniosku, że zbyt wielu ludzi ograniczało swój potencjał, zdecydowanie nie doceniając własnych możliwości. Gdy okoliczności ulegały szybkim i dramatycznym zmianom, często okazywało się, że działał magiczny „spust", który uwalniał ich od starych ograniczeń — zaczynało im się wydawać, że jakby „urośli". Mówiąc językiem NLP, ich ograniczenia nie wiązały się z ich potencjałem lub ze światem, w którym przyszło im żyć, lecz z ich przekonaniami, myślami oraz uczuciami dotyczącymi własnej osoby.
Celowo opisałem konkretne techniki NLP, które mogą pomóc Ci przyswoić wspomniane kluczowe cechy charakteryzujące ludzi zdobywających szczyty. Chcieliśmy podkreślić różnice między teorią a praktyką, między koncepcjami a działaniem. Dostępnych jest tak wiele wartościowych informacji dotyczących bardzo zróżnicowanych obszarów ludzkiej doskonałości: jak jeść, żeby stać się zdrowszym, jak ćwiczyć, żeby osiągać optymalne rezultaty, co robić, żeby zostać zwycięzcą, jak się uczyć, żeby osiągnąć sukces w szkole, jakie metody stosują najlepsi negocjatorzy — to tylko kilka przykładów. Nie brakuje nam potencjału umożliwiającego zdobywanie szczytów ani żyjących wzorów doskonałości, z których moglibyśmy brać przykład. To, czego nie mamy, to niezawodna metoda umożliwiająca przekładanie tych wielkich koncepcji na ludzkie działanie. Wiesz, co powinieneś jeść, żeby być zdrowszym. Ale czy to robisz? Wiesz, że ćwiczenia fizyczne są dla Ciebie dobre. Ale czy zabierasz się do nich chętnie, a nawet z entuzjazmem? W przypadku większości osób między tym, o czym wiedzą, że jest dla nich dobre, a tym, co robią, istnieje przepaść. Często jest ona równie głęboka jak między tym, o czym marzą, tym, czego pragną dla siebie i dla najbliższych, a tym, co właściwie robią, żeby to osiągnąć. Zlikwidowanie tej przepaści i urzeczywistnienie marzeń oraz pragnień to prawdziwa obietnica NLP. Jednym z celów NLP jest zaoferowanie każdemu okazji do osiągnięcia wszystkiego, na co go stać. W wielu miejscach tej publikacji oferowałem techniki neurolingwistyczne, które umożliwiają Ci wzbogacenie Twojego życia i nadanie mu większej wartości. Dosłownie każdy z nas w momencie narodzin dysponuje potencjałem, który pozwala na osiągnięcie doskonałości. Dzięki niemu możemy osiągać wszystko, czego zapragniemy. Spodziewam się, że dzięki NLP poczujesz się na tyle silny, żeby podjąć działania, dzięki którym Twoje życie zacznie przypominać upragniony ideał. Wszyscy z nas, niezależnie od osiągniętych sukcesów, mogą ulepszyć zarówno swoje życie, jak i życie tych, których dane nam było spotkać.
Za każdym razem, gdy prowadzimy szkolenie NLP, zauważamy, że coraz więcej ludzi rezygnuje ze swojej „nadwyżki niemocy" i angażuje się w proces odkrywania większego potencjału oraz zalet, którymi zawsze dysponowali. W naszych treningach biorą udział przedstawiciele wszystkich zawodów: kierownicy, studenci, sprzedawcy, lekarze, pielęgniarki, psychologowie, terapeuci, prawnicy, przedsiębiorcy, nauczyciele oraz zwykli ciekawscy. Uczestniczą w nich z wielu powodów: chcą usprawnić komunikację, przyspieszyć uczenie się, wzbogacić związki, poprawić wyniki i zdobyć nowe umiejętności. Gdy zaczynają raz po raz stosować techniki NLP, aby z powodzeniem osiągać indywidualne cele, obserwujemy znacznie poważniejsze przemiany. Choć biznesmeni chcą poznać NLP, żeby wyprzedzić konkurentów, a nauczyciele interesują się tą dziedziną, ponieważ chcą poznać nowe strategie edukacyjne, terapeuci poszukują bardziej efektywnych strategii wprowadzania zmian, mniej więcej w połowie szkolenia wszyscy z nich dochodzą do wniosku, iż ich możliwości zwiększyły się na tyle, że mogą zadbać również o rozwój osobisty. Dotychczas nieśmiała nauczycielka zdecydowała się otworzyć własną firmę. Zamknięty w sobie programista komputerowy zdecydował się zostać wolontariuszem w centrum kryzysowym. Przedsiębiorca postanowił, że zamiast samodzielnie wykorzystywać techniki NLP, nauczy ich wszystkie osoby, z którymi pracuje. Menedżer odkrył, że zdobyte dzięki NLP umiejętności zarządzania można równie dobrze zastosować w relacjach z dziećmi. Okazuje się, że horyzonty naszych uczestników poszerzają się z dnia na dzień. Odnajdują siebie, nawiązując bliższy kontakt z drzemiącym w nich potencjałem, którym od zawsze dysponowali. Zawsze podejrzewali jego istnienie — potrzeba im było tylko zachęty, która przekonałaby ich, że warto w niego uwierzyć.

Wielu badaczy zajmowało się szczytami ludzkich możliwości — rezultaty ich badań zawierają obiecujące konkluzje dotyczące osiągania wyższych poziomów ludzkiej doskonałości. Jedną z najbardziej znanych analiz przeprowadził Charles Garfield. Ten początkujący programista komputerowy z Grumman Aerospace Corporation w trakcie wyścigu o postawienie ludzkiej stopy na Księżycu patrzył z zadziwieniem, jak zainspirowani mężczyźni i kobiety starali się dawać z siebie wszystko. Kierownicy, których oceny plasowały ich w dolnych 50 procentach kadry, w ciągu półtora roku awansowali do górnych 15 procent. Choć był dopiero absolwentem, dysponował na tyle bogatym doświadczeniem życiowym, żeby wiedzieć, że to nie była norma. Miał do czynienia z czymś nadzwyczajnym. Nieformalne badania przeistoczyły się w trwałe zainteresowanie sposobami osiągania sukcesów — przy okazji zrobił też doktorat z psychologii. Dziś dr Garfield jest jednym z czołowych krajowych autorytetów w zakresie metod osiągania szczytowej skuteczności. W swojej książce Peak Performers: The New Heroes of American Business (Zdobywcy szczytów: Nowi bohaterowie amerykańskiego biznesu) opisuje rezultaty swoich pierwotnych badań — wymienia cechy charakteryzujące osoby osiągające szczyty swoich możliwości. Wykorzystując podejście zupełnie inne niż NLP, odkrył również wzorce pozwalające osiągnąć doskonałość. Podobnie jak NLP jego praca wskazuje na występowanie pewnych wspólnych przekonań, postaw i zachowań wśród osób odnoszących sukcesy.
Dr Garfield odkrył, że osoby zdobywające szczyty mają zestaw kluczowych cech. Wykazują się zaangażowaniem w misję, która ich przerasta, podejmują celowe działania przynoszące rzeczywiste mierzalne rezultaty, budują zespoły i są graczami zespołowymi, a także często wprowadzają „poprawki do kursu" — ich ścieżka jest elastyczna i zmienia się wraz z otoczeniem. Dzięki temu mogą utrzymać impet i z czasem wprowadzać korekty do pierwotnych zamiarów.
Analizując opisane przez dr. Garfielda kluczowe cechy charakterystyczne dla osób zdobywających szczyty, przekonasz się, że wiele zamieszczonych w tej publikacji ćwiczeń pomogło Ci je w sobie wypracować. Pokazałem, jak ważna jest misja, i przedstawiłem ćwiczenia, które pomogły Ci odkryć i rozwinąć życiowe powołanie. Zapoznałem Cię z warunkami osiągania celów oraz dowodami na osiągnięcie sukcesu — podstawą ustalania sensownych celów i mierzenia prawdziwych rezultatów podejmowanych działań. Uświadomiłem Ci, jak ważny jest dobry kontakt oraz moc przekonywania — nauczyłem Cię, jak budować zespół zarówno od wewnątrz, jak i od zewnątrz.  Pokazałem Ci, jak ważne jest wyznaczenie kierunku działania — powiedziałem też, jak NLP może pomóc Ci utrzymać właściwy kurs. Jeśli chodzi o zarządzanie zmianami, NLP jest obecnie najbardziej zaawansowaną technologią komunikacyjną umożliwiającą wprowadzanie zmian i zarządzanie nimi. Każde ćwiczenie, które wykonywałeś, czytając tę publikację, przyczyniało się do zwiększenia Twojej elastyczności i kreatywności.
Dr Garfield odkrył również pewną mniej oczywistą, ale równie istotną cechę. Niezależnie od tego, czy rozmawiał z konstruktorami rakiet, czy z ludźmi walczącymi z rakiem, zauważał, że absolutnie każdy z nich całkowicie wierzył w to, że ich sukces jest prawdopodobny. Wierzyli w siebie. Wierzyli, że to, co robią, coś zmieni. Dr Garfield odkrył, że ta cecha osobowości niekiedy ujawniała się na skutek tego, że w otoczeniu pojawiały się nowe szanse — jak wtedy, gdy prezydent Kennedy ogłosił, że przed końcem dekady Amerykanin przespaceruje się po Księżycu. Bywały też przypadki, kiedy ludzie zaczynali osiągać szczyty, ponieważ musieli stawić czoła osobistym wyzwaniom, takim jak rehabilitacja po wypadku czy walka z rakiem. Dr Garfield zastanawiał się, czy szczytowe możliwości były jedynie pochodną okoliczności. Gdy odkrył, że odnoszący niebywałe sukcesy sportowcy, artyści oraz ludzie rozrywki i biznesu mieli wewnętrzną motywację, odrzucił tę możliwość. Zastanów się, czy tylko okoliczności motywowały legendę koszykówki Michaela Jordana lub sławnego amerykańskiego malarza Jaspera Johnsa bądź światowej sławy choreografkę Twylę Tharp czy piosenkarza i autora tekstów Bruce'a Springsteena? Niezależnie od okoliczności ludzie ci byli wewnętrznie motywowani przez pragnienie wprowadzenia zmian. Garfield odkrył, że pragnienie to oraz umiejętność wejścia na szczyt góry są w zasięgu każdego z nas — bez wyjątku.

Szczyty górskie i szczyty możliwości

Góry zawsze miały dla ludzi szczególne znaczenie — niezmiennie majestatyczne i w pewien sposób tajemnicze. Góry, zwłaszcza te z najwyższymi i najbardziej postrzępionymi szczytami, są symbolami o niezwykłym znaczeniu dla ludzkiej duszy. Widząc szczyt, większość z nas myśli o wspięciu się na niego. Wyobrażamy sobie, jak to jest widzieć świat z góry — ze szczytu.
Szczyt już od dość dawna jest amerykańskim symbolem sukcesu — w biznesie, sporcie, nauce czy rozrywce. To ma sens. Patrzenie na świat ze szczytu jest inspirujące. Nic nie przesłania widoku. Rzeczy poniżej wydają się mniejsze i łatwiejsze do ogarnięcia. Czujemy się tak, jakbyśmy nad wszystkim panowali. Dla większości z nas otwiera się wewnętrzny świat pełen możliwości. Jakbyśmy mogli widzieć dalej nie tylko w sensie odległości — możemy odkrywać kolejne etapy życia. Odległy horyzont zachęca do puszczania wodzy wyobraźni i tworzenia śmiałych planów. Nic dziwnego, że przedsiębiorcy, niektórzy prezesi i dzieci uwielbiają otwarte przestrzenie. Nadal pragną postrzegać świat jako pełen możliwości.
My, trenerzy NLP Comprehensive, dobrze znamy magię gór, ponieważ nasza główna siedziba znajduje się w pięknym mieście Boulder w stanie Kolorado, w leśnym parku nad niewielkim strumieniem. Znajdując się u podnóży Gór Skalistych, widzimy z okien, jak zmieniają się pory roku i cieszymy się perspektywą, jaką daje życie w pobliżu łańcuchów górskich. Gdybyś chciał odwiedzić jedno z naszych biur lub przyjechać do Kolorado na szkolenie z zakresu NLP, musiałbyś dojechać do nas autostradą nr 36 z Denver i podążyć w kierunku gór. Z początku wcale nie wyglądałyby jak góry — przypominałyby raczej niskie, szare chmury na horyzoncie. Z każdą przejechaną milą owe szare nierówne „chmury" stawałyby się coraz większe, przekształcając się w wielkie góry — ich postrzępione szczyty wbijają się w niebo, a najwyższy zawsze pokryty jest śniegiem i lodem. Przejeżdżając obok farm i pól z pasącymi się krowami i końmi po obydwu stronach autostrady, zostawiłbyś za sobą lotnisko oraz wielkie Denver. Na koniec zobaczyłbyś słynne Żelazka — trzy dramatycznie wyglądające masywy skalne wyznaczające początek Gór Skalistych, a u ich podnóża zbudowane w przepełnionej soczystą zielenią dolinie miasto Boulder. To tutaj wspinacze z całego świata zbierają się, aby sprawdzić swoje umiejętności i determinację — aby wspinać się na szczyty i poznać szczyty własnych możliwości.
Jeżeli kiedykolwiek wspinałeś się na jakąś górę, niezależnie od tego, czy była to turystyczna wycieczka, czy sportowa wspinaczka, wiesz, że wymaga to wielu godzin intensywnego wysiłku. Pokonując szlak, zapominasz o codziennych troskach w miarę jak wspinanie pochłania coraz więcej Twojej uwagi. Idąc w górę, odczuwasz wszystkie możliwe emocje: frustrację, strach, uniesienie, powątpiewanie, ufność i poczucie triumfu. Wspinaczka to kilkugodzinne doświadczenie, którego intensywność równoważy wiele tygodni, miesięcy, a nawet lat „regularnego" życia.
Wspinając się, dochodzisz do punktu (być może w połowie drogi), w którym dokonujesz oceny swoich postępów oraz stanu umysłu. Teraz wiesz już dobrze, w co się wpakowałeś. Ile jeszcze Ci zostało? Ile jeszcze zniesie Twoje ciało i Twoja psychika?
Czujesz to samo, co wtedy, gdy uczestnicząc od wielu miesięcy w jakimś projekcie po kolejnym długim wieczorze spędzonym przy komputerze stwierdzasz, że znów się przepracowujesz. Zastanawiasz się, jak to się stało, że dotarłeś aż tak daleko — chciałbyś też wiedzieć, ile jeszcze wysiłku będziesz musiał włożyć w całe przedsięwzięcie. Możesz spojrzeć wstecz, analizując przeszłość — przypomnieć sobie, jak wyglądał początek drogi. Widzisz swoje dokonania oraz umiejętności, które zdobyłeś. Możesz też spojrzeć przed siebie, odkrywając przyszłość, przewidując zbliżające się trudności i wysiłki, ale też przewidywany cel i związane z nim radości — wszystko tak prawdziwe jak szczyt góry.
Każdy z nas stanowi unikalne połączenie naturalnych talentów i zasobów. W pewnym momencie życia wybieramy ścieżkę lub stwierdzamy, że już jesteśmy na właściwym szlaku, i zaczynamy się wspinać. Możemy iść sami lub podróżować z innymi. Może się nawet zdarzyć, że będziemy nieść ich bagaże. Niezależnie od tego, co wybierzemy, wiemy, że jesteśmy na właściwej drodze i dopóki nie wybierzemy innej, będziemy musieli spełniać jej wymagania i cieszyć się tym, co będzie nam miała do zaoferowania. Dotarłeś z nami już dość daleko — wiemy zatem, że jesteś zaangażowany w podążanie swoim szlakiem najlepiej, jak potrafisz. Wiemy, że jesteś kimś, kto oczekuje dojścia do szczytu. Czytając tę książkę i ucząc się opisywanej w niej nowej technologii osiągania sukcesów, udowodniłeś to sobie. Mógłbyś oglądać powtórki w telewizji, ale zamiast tego zdecydowałeś się poszukiwać dróg do osiągnięcia doskonałości.
W poprzednim rozdziale nauczyłeś się, jak tworzyć mające solidne podstawy pozytywne nastawienie. Takie nastawienie może okazać się fundamentem Twoich przyszłych osiągnięć. Być może teraz zechcesz się dowiedzieć, na czym właściwie polega różnica między tymi, którzy osiągają wiele, a tymi, którzy osiągają szczyty swoich możliwości.

Jeżeli wykonałeś ćwiczenia zamieszczone w ostatnich postach, udało Ci się właśnie stworzyć dające siłę pozytywne nastawienie, które będzie Ci służyć, ponieważ zostało zintegrowane zarówno z Twoimi wspomnieniami, jak i z oczekiwaniami. Zasadniczo właśnie stworzyłeś swoje życie na nowo, zapewniając sobie znacznie więcej możliwości działania. Możesz wykorzystać tę samą technikę, aby zintegrować inne zasoby przynoszące sukces i osiągnięcia ze wszystkim, co robiłeś i będziesz robić, tworząc jeszcze solidniejszy fundament dla przyszłego rozwoju.
Jesteśmy sumą swoich doświadczeń. Gdy uczymy się zmieniać nasze wspomnienia, zmieniamy swoje życie. Umieszczając nowe nastawienie w przeszłości, tworzymy nową historię życia, a w teraźniejszości otwierają się przed nami nowe możliwości. Stare błędne przekonania często same zanikają, gdy z głębi naszej istoty wyłania się nowe podejście do życia — naturalnie optymistyczne, pozytywne i przepełnione szczęściem.
Dowiedziałeś się:
• Jak ważne jest pozytywne nastawienie.
• Jakie sześć elementów tworzy takie nastawienie.
• Jak integrować pozytywne nastawienie z obecnym życiem.
• Jak zmieniać niegdyś podjęte decyzje w pozytywne zasoby oraz integrować te zasoby ze wszystkimi życiowymi doświadczeniami.
Niektórzy mogliby powiedzieć: „Ale to wszystko zdarzyło się w Twoim umyśle. Tak naprawdę nic nie zrobiłeś". W tej chwili jest to prawdziwe stwierdzenie. Jak jednak decydujesz, co chcesz robić? Masz pomysł, pragnienie lub marzenie, bądź spotykasz coś i zaczynasz wyobrażać sobie nowe możliwości. I to właśnie w takich momentach najważniejsze jest nastawienie. Twoje nastawienie jest czymś, co możesz wybrać. Właśnie dostałeś szansę na przeżycie życia w sposób, o jakim zawsze marzyłeś. Pamiętaj, że to pozytywne nastawienie leży u podstaw wszystkich marzeń, które stają się działaniami.

1. . Aby rozpocząć ten proces NLP, najpierw musisz przywołać pozytywne wspomnienie, z którego czerpiesz siły. Powinno ono być tak intensywne, aby wpływało nawet na Twoje dzisiejsze zachowanie. Chodzi o rodzaj doświadczenia, które przekonało Cię o Twoich zaletach — na przykład o tym, że jesteś wysportowany, towarzyski czy utalentowany. Po prostu wiesz, że to prawda — nie kwestionujesz tego. Takie doświadczenia zdarzają się często, gdy jesteśmy młodzi (na przykład w wieku dojrzewania) — niemniej mogą przydarzyć się na dowolnym etapie życia. Takie wspomnienie utworzyło pozytywny ślad w Twoim umyśle. Gdy już je odnajdziesz, wyobraź je sobie w pełni, przeżywając je tak, jakby działo się właśnie teraz.
2. Zwykłe wspomnienie. Teraz pomyśl o zwykłym wspomnieniu, które nie wpływa na Twoje życie w jakiś szczególny sposób, takim jak wczorajszy wypad do zieleniaka lub otwieranie skrzynki pocztowej.
3. Submodalności wspomnienia, które daje siłę. Porównaj te dwa wspomnienia, aby dowiedzieć się, jakie submodalności decydują o Tym, że pierwsze z nich daje Ci tyle siły. Mógłbyś odkryć, że dające siłę wspomnienie jest większe, bardziej dramatyczne i bardziej kolorowe od zwykłego. Udaj, że masz zamiar nakręcić o nim prawdziwy film i zwróć uwagę na jego kinowe zalety — jego submodalności wizualne i słuchowe. Zwróć uwagę na wielkość, jasność oraz rozmieszczenie wewnętrznych obrazów i dźwięków. Zauważ, jakie cechy takich obrazów i dźwięków sprawiają, że wspomnienie to jest tak ważne. Sporządź ich listę, jeżeli pomoże Ci ona lepiej je zapamiętać.
4. Tworzenie pozytywnego śladu przez dające siłę wspomnienie. Teraz pomyśl o pozytywnym nastawieniu, które stworzyłeś w ćwiczeniu 38. Przypomnij sobie chwilę, w której się z nim zintegrowałeś. Umieść wyobrażenia solidnego pozytywnego nastawienia w tym samym miejscu, w którym znajduje się dające siłę wspomnienie. Przypisz takiemu pozytywnemu nastawieniu takie same cechy, takie same submodalności wizualne i słuchowe, jak w przypadku tworzącego pozytywny ślad wspomnienia, o którym przed chwilą myślałeś. Zintegruj pozytywne nastawienie z dającym siłę i tworzącym pozytywny ślad wspomnieniem.
5. Podróż w czasie. Teraz jesteś gotów, aby wziąć udział w podróży, która będzie źródłem transformacji. Pamiętając o wspomnieniu tworzącym pozytywny ślad, wyobraź sobie, że unosisz się nad swoim ciałem i nad linią czasu, którą odkryłeś w poprzednim ćwiczeniu. Możesz cofnąć się o kilka lat, możesz też powrócić do czasów, gdy byłeś całkiem młody, poszukując wcześniejszych okresów w przeszłości, w których naprawdę mogłoby Ci się przydać solidne pozytywne nastawienie czasu, gdy mogłeś wprowadzić zmiany, które wpłynęłyby pozytywnie na resztę Twojego życia.
Gdy odnajdziesz już konkretne wspomnienie, znajdź się na przeszłej części linii czasu w dowolnym momencie przed owym wspomnieniem, pamiętając o pozytywnym nastawieniu. Teraz zacznij przesuwać się po linii czasu szybko naprzód. Zobacz, usłysz i poczuj, jak to zdarzenie z przeszłości ulega transformacji dzięki pozytywnemu nastawieniu.
Kontynuuj szybką podróż przez wszystkie wspomnienia aż do teraźniejszości. Doświadcz, jak takie zdarzenia z przeszłości również natychmiast zmieniają się i zostają wzbogacone Twoim pozytywnym nastawieniem. Nadal przemieszczaj się szybko po linii czasu aż do teraźniejszości, po czym zatrzymaj się.
Następnie zobacz, jak wraz z pozytywnym nastawieniem przemieszczasz się przez przyszłe doświadczenia — również one ulegają transformacji. To wspaniała przyszłość, wypełniona wzbogacającymi doświadczeniami. Teraz jest jeszcze lepsza, ponieważ zintegrowałeś ją ze swoim nowym pozytywnym nastawieniem.
Niektóre osoby wolą wykonać całe ćwiczenie kilka razy, aby jeszcze bardziej wzmocnić jego korzystny wpływ.

Teraz, gdy potrafisz już wyobrazić sobie swoją linię czasu, możesz wykorzystać zdobyte informacje, aby zmienić to, co o sobie zwykle myślisz, i to, co do siebie najczęściej czujesz. To właśnie jest koncepcją następnej techniki NLP, którą Richard Bandler nazwał „niszczycielem decyzji" (ang. „Decision Destroyer"), ponieważ pomaga ona ludziom anulować złe decyzje, które niegdyś podjęli. Można to zrobić, ucząc się, w jaki sposób umieszczać w pamięci lepszą decyzję przed gorszą, w ten sposób neutralizując ją. Wykorzystamy tę samą zasadę, aby umieścić solidne pozytywne nastawienie, które właśnie stworzyłeś, w Twojej przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. W rezultacie poczujesz się tak, jakbyś miał to wspaniałe nastawienie już od bardzo dawna — na dodatek będziesz się nim cieszyć jeszcze bardzo długo.
W poniższym ćwiczeniu wykorzystamy nowe solidne pozytywne nastawienie z ćwiczenia 38. oraz wiedzę o linii czasu, którą zdobyłeś w ćwiczeniu 39. Jeżeli jeszcze nie wykonałeś poprzednich dwóch ćwiczeń, zrób je, zanim przejdziesz do następnego. Nie spiesz się. Zaangażuj się w proces i ciesz się rezultatami.
Przedstawione ćwiczenie zaczyna się od przypomnienia sobie pozytywnego nastawienia lub wydarzenia, a następnie angażuje Cię we wszystkie Twoje życiowe doświadczenia, wprowadzając je do Twojego życia tak, aby stały się jeszcze bardziej zintegrowane z Tobą niezależnie od okoliczności. To jest właśnie naturalny sposób powstawania solidnego pozytywnego nastawienia. Dzięki NLP możesz stworzyć swoją przeszłość na nowo, tak abyś mógł pamiętać to, czego zawsze pragnąłeś — mieć magazyn pełen potężnych, pozytywnych wspomnień stanowiących podstawę dla sukcesów osiąganych w teraźniejszości: czasie, w którym wszyscy żyjemy, pracujemy, bawimy się i tworzymy.

Poświęć na to ćwiczenie co najmniej dziesięć minut. Najpierw znajdź wygodną pozycję, a następnie poświęć chwilę, aby się zrelaksować.
1. Codzienne zajęcie. Poświęć sekundę albo dwie, aby oczyścić umysł. Zacznij od myślenia o jakiejś zwykłej czynności, którą wykonujesz dość często, takiej, jak mycie zębów lub czytanie gazety. Powinno być to coś stosunkowo neutralnego — coś, co nie wywołuje w Tobie silnych emocji.
2. Przeszłość. Gdy już coś Ci przyjdzie do głowy, pomyśl o konkretnym czasie, kiedy zajmowałeś się taką czynnością tydzień temu. Następnie pomyśl o konkretnym czasie, kiedy zajmowałeś się nią dwa miesiące temu, pół roku temu, trzy lata temu, a wreszcie dziesięć lat temu. Gdy przypomnisz już sobie wszystkie te momenty, pomyśl o wszystkich naraz. Zauważ, w jaki sposób układają się „przed oczami wyobraźni".
U wielu osób wyobrażenia tworzą linię — najnowsze wspomnienia znajdują się najbliżej, a starsze nieco dalej. U wielu osób taka linia znajduje się po lewej. U innych rozciąga się za plecami — muszą się obejrzeć, żeby zobaczyć przeszłość. Niektórzy mają przeszłość po prawej. Niezależnie od tego, jaki wynik uzyskasz, wszystko będzie w porządku — to sposób, który zdaniem Twojego mózgu przydaje się do porządkowania wydarzeń z Twojego życia.
3. Przyszłość. Gdzie jest Twoja przyszłość? Tym razem musisz zrobić to, co przed chwilą, tylko że teraz będziesz się starał znaleźć „zwyczajne" zdarzenia, których oczekujesz w przyszłości. Ponownie wybierz coś, co robisz regularnie i spodziewasz się robić w przyszłości. Najpierw wyobraź sobie, jak będziesz to robić za tydzień, następnie za dwa miesiące, pół roku, rok, potem trzy lata, a wreszcie za dziesięć lat.
Następnie pomyśl o wszystkich tych chwilach naraz i zwróć uwagę na to, jak są rozmieszczone w przestrzeni, tworząc część Twojej linii czasu odzwierciedlającą przyszłość. Zwróć uwagę na to, w jakim kierunku ułożone są takie zdarzenia. U niektórych przyszłość znajduje się po prawej. Niektórzy mają ją tuż przed sobą. Jeszcze inni widzą ją po lewej. Niezależnie od tego, co sobie wyobrazisz, zwróć uwagę na to, w którym kierunku biegnie Twoja linia czasu.
4. Twoja osobista linia czasu. Twoja przeszłość i przyszłość tworzą razem linię czasu, na której Ty znajdujesz się w teraźniejszości. Twoja linia czasu może przypominać kształtem dużą literę V — Ty znajdowałbyś się u podstawy V, jej lewa strona utworzona byłaby ze wspomnień, a prawa z oczekiwań. Twoja linia czasu może też być prostą lub nieznacznie zakrzywioną linią przechodzącą przez miejsce, w którym stoisz — wtedy przyszłość znajdowałaby się przed Tobą, a przeszłość za Tobą. Są też osoby, których osie czasu są zakręcone lub zapętlone. Niezależnie od tego, jak wygląda Twoja, dysponujesz teraz jednym z najskuteczniejszych narzędzi osobistej zmiany, jakie kiedykolwiek odkryto.

Znajdź ciche miejsce i wybierz odpowiednią porę, tak aby przez następne dwadzieścia lub trzydzieści minut nic Ci nie przeszkadzało.
1. Wybierz sytuację. Najpierw pomyśl o konkretnej sytuacji, w której chciałeś, aby Twoje pozytywne nastawienie miało solidniejsze podstawy. Jeżeli stwierdzisz, że zawsze tak było, wówczas pomyśl o konkretnej sytuacji, w której szczególnie by Ci się ono przydało. Może to być wydarzenie, które dobrze pamiętasz i którego powtórzenia się spodziewasz — tym razem jednak wolałbyś postąpić inaczej niż dotychczas. Może to być również przyszłe zdarzenie, które wkrótce ma się wydarzyć. Niezależnie od tego, co wybierzesz, przenieś się w wyobraźni do chwili, która nastąpiła zaraz przed całym wydarzeniem, tak byś dysponował już nowym, pozytywnym nastawieniem, jeszcze zanim będziesz go naprawdę potrzebować.
2. Zobacz siebie. Zacznij wyobrażać sobie, że dosłownie widzisz siebie — „innego Ciebie", dokładnie na początku kłopotliwej sytuacji. Zobaczysz, jak „inny Ty" będzie uczyć się niniejszego procesu. Będziesz musiał być całkowicie zadowolony z tego, co zobaczysz i usłyszysz, zanim wiedza „innego Ciebie" stanie się Twoją.
3. Motywacja. Przyjrzyj się, jak „inny Ty" zauważa, czego warto uniknąć w tym doświadczeniu. Następnie zobacz, jak „inny Ty" jest naprawdę przyciągany przez konkretne rezultaty, które pragniesz osiągnąć w tej sytuacji. Zobacz, jak obydwaj chcecie uniknąć niepożądanych skutków — niech będzie to żywy, kolorowy, ekscytujący i przekonujący film. Dosłownie tworzysz własną przyszłość — ustalasz kierunek motywacji i wyznaczasz wewnętrzne cele.
4. Wysokie standardy. Teraz, pamiętając o wspomnianym obrazie „innego Ciebie", poproś go, aby dopracował swój cel, ustalając wysoki standard, który będzie oznaczać osiągnięcie sukcesu.
Pomyśl: „Muszę to osiągnąć — nie zgodzę się na żaden kompromis". Zobacz, jak „inny Ty" napełnia się pragnieniem osiągnięcia absolutnego sukcesu — prawie tak, jakby zaczął być przyciągany przez wielki magnes. Będziesz wiedział, że uznał go za warty osiągnięcia, gdy zobaczysz, jak jego postawa będzie świadczyć zarówno o odprężeniu, jak i o determinacji — zobaczysz też radosną iskrę w jego oczach.
5. Rozbicie celów na etapy. Zwrot uwagę na to, jak „inny Ty" najpierw ćwiczy wyobrażanie sobie „wielkiej wizji", a następnie koncentruje się na jednym, konkretnym aspekcie, który mógłby osiągnąć „właśnie teraz". Zobacz, jak „inny Ty" odczuwa satysfakcję z zakończenia każdego z etapów na drodze do osiągnięcia ostatecznego celu. Po prostu oglądaj i słuchaj, tak jakbyś oglądał film.
6. Łączenie teraźniejszych i przyszłych ram czasowych. Zauważ, jak „inny Ty" może z łatwością „zakorzeniać się" w teraźniejszości, koncentrując się na niewielkich krokach i zadaniach. A gdy „inny Ty" będzie pracować nad czymś trudnym lub bolesnym, będzie mógł również przewidywać przyszłość, aby wzbogacić swoje doświadczenie radością z ostatecznych nagród rekompensujących aktualny dyskomfort i wysiłek. Zobacz, jak „inny Ty" spontanicznie ćwiczy taką umiejętność „zarządzania" czasem. Ciesz się rezultatami, które zobaczysz.
7. Osobiste zaangażowanie. Zobacz, jak „inny Ty" przejmuje kontrolę nad własnym życiem i osobiście angażuje się w rozwiązywanie problemów i zbliżanie się do sukcesu. Zobacz, jak „inny Ty" wykazuje się coraz większą determinacją, starając się coraz intensywniej uczestniczyć w procesie dążenia do celu.
8. Porównywanie „siebie z sobą". Zobacz i posłuchaj, jak „inny Ty" pyta: „Jakie postępy poczyniłem od wczoraj? Od zeszłego tygodnia? Od pierwszego etapu? Od kiedy zacząłem się tym zajmować?". Zobacz, jak jest zadowolony z takiej mierzalnej poprawy i czuje się zachęcony do dalszej pracy.
9. Dostosowanie. Teraz wyobraź sobie, że otacza Cię mgła, tak abyś na kilka chwil przestał widzieć „innego Ciebie". Gdy on będzie przebywać w tej mgle, mądrość Twojej podświadomości zintegruje wspomniane umiejętności ze wszystkimi pozostałymi aspektami Twoich myśli, emocji i życia w sposób, który najefektywniej dla Ciebie przyczyni się do powstania solidnego pozytywnego nastawienia. Każda osoba ma unikalny sposób na najlepsze wykorzystanie sześciu elementów pozytywnego nastawienia. Musi wprowadzać poprawki związane z tym, w jaki sposób będzie posługiwać się takimi elementami. Większość takich korekt wprowadzana jest nieświadomie, tak więc nie musisz martwić się, jak sobie z tym wszystkim poradzić. Po prostu wpatruj się we mgłę, gdy wszystkie części Twojej osoby będą dążyć do najlepszego wykorzystania informacji zdobytych przez „innego Ciebie".
Gdy opisywany proces integracji już się zakończy, mgła powoli opadnie, a Ty zobaczysz, jak „inny Ty" posiądzie to nowe nastawienie i poczujesz, że sprawia Ci to radość. Nie przejmuj się, jeśli całość zajmie zaledwie kilka chwil. W przypadku niektórych osób większość elementów jest już na swoim miejscu — muszą tylko zacząć ze sobą współdziałać. Dla innych z kolei są one zupełnie czymś nowym, a poświęcenie odpowiedniej ilości czasu na dokładne zintegrowanie jest najskuteczniejszą metodą umożliwiającą ich trwałe przyswojenie.
10. Sprawdzenie. Gdy będziesz przyglądać się wspomnianemu „innemu Tobie" z pozytywnym nastawieniem, zastanów się, czy chciałbyś stać się tą osobą, gdy dysponuje już ona wszystkimi pożądanymi umiejętnościami i odpowiednim nastawieniem. Jeżeli nie, spraw, żeby mgła powróciła i ponownie otoczyła owego „innego Ciebie", tak byś mógł dodać teraz inne istotne cechy.
11. Integracja. Gdy będziesz już mógł z zadowoleniem stwierdzić, że chcesz zostać „innym Tobą", spraw, aby „inny Ty" zbliżył się do Ciebie i zjednoczył się z Tobą, tak aby jego umiejętności stały się całkowicie Twoje. Niektóre osoby zauważają, że jeśli faktycznie wyciągną ręce i „przyciągną" „innego siebie" w okolice serca, osiągają lepsze rezultaty. Niektórzy zaś czują wtedy mrowienie lub inne przyjemne emocje. Niezależnie od tego, w jaki sposób całkowicie zintegrujesz się z „innym Tobą", zakończysz ten proces i opanujesz nowe umiejętności.
12. Planowanie przyszłości. Musisz jeszcze tylko zdecydować, kiedy i gdzie chcesz być szczególnie pewien, że zdobyte właśnie pozytywne nastawienie się uaktywni. Kiedy będziesz chciał odczuwać to nastawienie szczególnie intensywnie? Zwróć uwagę na swoją reakcję, gdy będziesz myśleć o takiej przyszłej sytuacji, a także ciesz się pozytywnymi emocjami, które wiążą się z tym, że w wyniku przyjęcia pozytywnego nastawienia masz teraz więcej możliwości wyboru.
Po wykonaniu powyższego ćwiczenia wiele osób chciało się dowiedzieć, jak można przedłużyć czas trwania osiągniętej zmiany na resztę życia. Chciały wiedzieć, czy muszą wykonywać ten proces w związku ze wszystkimi swoimi przeszłymi wspomnieniami i przyszłymi oczekiwaniami. Na początku korzystania z NLP niekiedy musieliśmy wykonywać pewne techniki dziesiątki razy, aby pozbywać się takiej liczby starych wspomnień, która pozwoliłaby nam na tworzenie pewnych uogólnień związanych z emocjami lub nastawieniem. Okazuje się jednak, że wykorzystując nowsze osiągnięcia z tej dziedziny, można zmieniać całe lata nieprzyjemnych emocji, bezużytecznych postaw i ograniczających przekonań w ciągu zaledwie kilku minut. Wszystko, czego potrzeba, to stan potężnej, osobistej, gotowej do działania kreatywności oraz wiedza związana z organizacją własnego czasu. W następnym ćwiczeniu będziesz mógł dowiedzieć się, jak organizować swoje doświadczenia w kolejności chronologicznej — inaczej mówiąc, na osobistej linii czasu (ang. personal timeline) .
Twoja osobista linia czasu to podstawowy sposób organizacji zdarzeń i doświadczeń, z którymi zetknąłeś się w przeszłości i masz nadzieję spotkać się w przyszłości. Wyobraź sobie na przykład, że Twoja przyszłość znajduje się zaraz przed Tobą — gdy ustalasz cele, są dokładnie tam, gdzie możesz je cały czas widzieć. Będziesz bardziej zmotywowany, aby po nie sięgać, niż wtedy, gdybyś „umieścił" przyszłość gdzieś hen, na horyzoncie, gdzie ledwie mógłbyś ją dojrzeć. W literaturze NLP opisano wiele innych zastosowań linii czasu oraz metod umożliwiających modyfikowanie ich pod kątem osiągania konkretnych rezultatów . Teraz chcielibyśmy wykorzystać inny aspekt osobistej linii czasu: jej ciągłość.
Linia czasu dokładnie odzwierciedla to, że Twoje życie jest ciągłą serią zdarzeń doświadczanych przez tę samą osobę — Ciebie. Nastawienie lub dowolna inna cecha osobowości, pozytywna lub negatywna, jest czymś, co trwa w czasie. Większość z nas angażuje się w różnego rodzaju sytuacje, doświadczenia i procesy myślowe, nieustannie utrzymując niezmienne poczucie tożsamości oraz podejście do życia. Większość ludzi najlepiej rozumie tę koncepcję, myśląc o złym nastroju lub negatywnym nastawieniu, ale proces ten wygląda dokładnie tak samo w przypadku pozytywnego podejścia do życia. Zgodnie z rozumieniem NLP, Twój mózg zakodował bieżące nastawienia lub nastroje na linii czasu — niezależnie od tego, czy były one pozytywne, czy negatywne.