Homo Sapiens, strona 18

John Bradshaw, autor książki Toksyczny wstyd: jak uzdrowić wstyd, który cię zniewala, powiedział: „Jesteś istotą ludzką, nie maszyną ludzką — jesteś ludzkim istnieniem, nie ludzką efektywnością"2. Gdy nauczysz się, jak oddzielać to, kim jesteś, od tego, co robisz, będziesz w stanie z łatwością zauważyć, że Twoje istnienie jest zasadniczo dobre. Twoje zachowanie — to, jak działasz — jest po prostu skuteczne lub nieskuteczne w zakresie osiągania rezultatów, których naprawdę pragniesz. Wiedząc, że nie można postawić znaku równości między Tobą a Twoim zachowaniem, możesz uniknąć wielu kłopotliwych emocji, takich jak żal, obwinianie się czy wstyd — całą energię możesz przeznaczyć na badanie sposobu życia i zmianę zachowań oraz reakcji, z których nie jesteś zadowolony.
Wizerunki własne wielu osób opierają się wyłącznie na pozycji obserwatora. Widzą one siebie tak, jakby postrzegał je zewnętrzny obserwator. Bardzo użyteczne może okazać się wzbogacenie wizerunku własnego poprzez dodanie perspektywy innego. Szczególnie przydatną perspektywą innego jest zobaczenie siebie oczami kogoś, kto Cię kocha. Inni ludzie często postrzegają nas inaczej niż my sami, kochające osoby zaś często widzą rzeczy, których samodzielnie moglibyśmy nigdy nie zauważyć.
Ostatnio pewna pracująca na własny rachunek businesswoman brała udział w opartym na NLP seminarium dotyczącym wiary w siebie. Gdy Eileen przyszła na seminarium, zastanawiała się, jak w ogóle ludzie mogliby kochać ją ze względu na to, kim jest. Gdy zobaczyła siebie z perspektywy kogoś innego, kogoś, o kim wiedziała, że naprawdę ją kocha, poprzez swoje zachowania dojrzała swoją istotę — to, kim naprawdę jest. Nigdy nie robiła tego wcześniej. Być może największy wpływ takiego ćwiczenia polegał na tym, że teraz lubi siebie znacznie bardziej, a także akceptuje to, kim jest. Powiedziała: „Jestem znacznie mniej krytyczna w stosunku do siebie. Czuję większy komfort i odprężenie. Zdecydowanie wpływa to również pozytywnie na moje relacje biznesowe".
Innym przykładem wykorzystania tego procesu jest pewien wybitnie uzdolniony przedsiębiorca i konsultant biznesowy. Trent bierze obecnie udział w procesie ekspansji swojej firmy na rynku międzynarodowym. Również w tym przypadku po jednorazowym wykonaniu ćwiczenia polegającego na zobaczeniu siebie oczami osoby kochającej go, powiedział, że pomogło mu ono rozwinąć miłość do siebie nawet w obszarach, które uważał za swoje zdecydowane słabości, oraz w takich, z których istnienia nie zdawał sobie sprawy. Powiedział: „Pomogło mi osiągnąć poczucie pełni, jeśli chodzi o osobowość i ciało — swego rodzaju integrację. Miłość do siebie naprawdę działa. Proces ten miał niewiarygodny wpływ na moją firmę, a poza tym wpływa na wszystkie pozostałe obszary mojego życia".
Następne ćwiczenie, zatytułowane Autobiografia, zostało zaczerpnięte z książki o NLP pt. Rozwiązania napisanej przez Leslie- Cameron-Bandler i może zapewnić Ci bogate doświadczenie związane z zobaczeniem siebie tak, jak widzą Cię osoby, które kochasz. Możesz wykonać to ćwiczenie na kilka sposobów — niektóre jednak działają lepiej niż inne. Mógłbyś na przykład w samotności przeczytać je na głos i dojść do wniosku, że to wystarczy. Prawdopodobnie byłaby to najmniej skuteczna metoda. Lepszym sposobem byłoby zapamiętanie ogólnej procedury, znalezienie właściwej pory i miejsca, w którym nikt nie będzie Ci przeszkadzać, oraz wykonanie całego ćwiczenia z pamięci. Jeszcze skuteczniejszym sposobem byłoby nagranie na taśmie samodzielnie odczytanego tekstu ćwiczenia i wykonywanie tej procedury zawsze wtedy, gdy będziesz miał czas na to, aby jej posłuchać. Kolejną metodą (prawdopodobnie najlepszą) jest poproszenie zaufanego przyjaciela, aby odczytał Ci tekst ćwiczenia na głos, zatrzymując się po każdym etapie, tak byś mógł go spokojnie skończyć, i wznawiając czytanie, gdy dasz znać, że jesteś gotów do kontynuacji. W ten sposób możesz cieszyć się tym doświadczeniem, wiedząc, że gdy skończysz, będziesz mógł podzielić się nim z osobą, której ufasz.

Osoby, które mocno wierzą w siebie, zasadniczo wcale się od Ciebie nie różnią. Nie chodzi o to, że nigdy nie mają chandry i nie czują niepokoju ani przygnębienia. Od czasu do czasu doświadczają tych nieprzyjemnych stanów emocjonalnych. Oczywiście osoby zachowujące silną wiarę w siebie są tylko ludźmi. Różnica polega na tym, że po prostu zdają sobie sprawę z tego, iż ich emocje dostarczają bardzo ważnych informacji dotyczących tego, jak przeżywają swoje życie. Traktują takie oparte na emocjach informacje poważnie, a następnie świadomie wprowadzają odpowiednie zmiany w sposobie myślenia, a co za tym idzie, w swoim zachowaniu. Dzięki wiedzy z zakresu NLP możesz myśleć o swoich emocjach jako o informacjach zwrotnych, które dają Ci okazję do zmiany życia i zmiany własnego wizerunku.
Weźmy na przykład młodego biznesmena o imieniu Fred, który doszedł do wniosku, że nie jest w stanie dobrze się czuć w swoim towarzystwie — niestety, nie wiedział dlaczego. Ostatnio zaczął odczuwać smutek i przygnębienie. Niektórzy przyjaciele mówili mu, że powinien porozmawiać o tym problemie z psychiatrą. Inni powiedzieli, że powinien pojechać na długi urlop. Jeszcze inni przekonywali, że powinien spróbować całkowicie pogrążyć się w pracy. Taki stan rzeczy utrzymywał się przez tydzień. Gdy Fred zdał sobie sprawę, że jego uczucia prawdopodobnie nie zmienią się „same z siebie", zdecydował, że przejmie kontrolę nad swoim życiem emocjonalnym. Właśnie wtedy zaczął traktować swoje uczucia jako informacje zwrotne.
Fred zdecydował się porównać swój smutek i przygnębienie z emocjami, które wywoływała w nim praca, dom i relacje międzyludzkie. Robiąc to, zdał sobie sprawę, że cieszył się życiem, które sobie stworzył. Jego życie rodzinne było bogate i satysfakcjonujące.
Poczucie dyskomfortu nie wynikało z jego stylu życia ani relacji z najbliższymi.
Ponieważ Fred zdobył nieco wiedzy z zakresu stosowanego w NLP podejścia do reakcji emocjonalnych, przyjrzał się wewnętrznemu wyobrażeniu depresji i zauważył, że jego uczucia miały swoje źródło w bardzo konkretnym obrazie, który pielęgnował w umyśle. Fredowi mimo woli udało się stworzyć obraz wysokiego, czarnego muru stojącego tuż przed nim. To właśnie ten obraz był źródłem jego uczuć. Sprawiał, że czuł się smutny i przygnębiony.
Gdy zdał sobie sprawę z istnienia czarnego muru, wykorzystał posiadaną wiedzę z zakresu NLP, aby po prostu zmienić kolor muru z czarnego na biały. To z kolei umożliwiło zmianę ściany w pył — poczuł otwartość, wewnętrzną siłę i bezpieczeństwo. Ta prosta procedura to wszystko, czego potrzebował, aby osiągnąć rezultaty, których pragnął.
Powtórzmy: dzięki technologii i procedurom NLP osoby cieszące się silną wiarą w siebie wiedzą, że gdy czują niepokój, mają możliwość umiejętnego i będącego wynikiem świadomej decyzji wprowadzania zmian do wewnętrznych reprezentacji, do życia emocjonalnego, a co za tym idzie, do zachowania. Tajemnica ludzi mających silną wiarę w siebie polega na tym, że posiadają wiedzę, która pozwala im zmieniać się wtedy, kiedy zechcą.

1. Wizerunek własny. Poświęć chwilę, aby w umyśle wyobrazić sobie samego siebie. Pomyśl tylko, jak wyglądasz. Czy forma ta jest mało czy bardzo intensywna?

2. Dostosuj treść. Czy treść jest pozytywna, czy negatywna? Najpierw upewnij się, że treść jest pozytywna. Poszukaj wszelkich fizycznych zniekształceń — spróbuj zobaczyć siebie takim, jakim jesteś naprawdę. Zwróć uwagę na wszystkie elementy obrazu, które wydają się negatywne, i zmień je w pozytywne, myśląc o pozytywnych aspektach tego, co przedstawia taki obraz. Jeżeli na przykład widzisz siebie jako osobę powolną, co mogłoby oznaczać, że powoli kojarzysz lub często nie kończysz tego, co zaczynasz, zdaj sobie sprawę z tego, że to oznacza również, iż nie jesteś impulsywny i dokładnie namyślasz się, zanim coś zrobisz.
Wykorzystaj dowolną z metod, których nauczyłeś się w tej książce, aby przekształcić treść wizerunku własnego w pozytywne i dokładne odzwierciedlenie Twoich atutów, największych umiejętności, nastawienia do życia oraz zdolności. Zobacz pełny, kompletny obraz siebie samego — zobacz, jak wyglądasz, gdy właśnie osiągasz od dawna pożądany cel.

3. Dostosuj formę. Teraz spraw, aby taki obraz Twojej osoby stał się dużym, jasnym, bliskim, trójwymiarowym i kolorowym filmem o Tobie. W tej chwili odkryłeś już pozostałe submodalności, które możesz wykorzystywać, aby sprawić, że taki obraz stanie się dla Ciebie jeszcze bardziej skuteczny i przekonujący.

4. Porównaj uczucia. Jaką czujesz różnicę, gdy porównasz wizerunek własny, który właśnie stworzyłeś, z tym, o którym początkowo myślałeś? Większość osób, które poświęcają czas, aby faktycznie wykonać to proste ćwiczenie, odkrywa, że na ich poczucie wiary w siebie znaczący wpływ ma treść pielęgnowanych przez nie obrazów własnej osoby. Gdy ich wizerunki własne są pozytywne i intensywne, odczuwają większą wiarę w siebie.

Ponieważ treść może być pozytywna lub negatywna, a forma może być mniej lub bardziej intensywna, istnieją cztery odmiany połączenia treści i formy. Jak mogłeś przekonać się, analizując przykład Jean, subiektywna struktura bardzo silnej i bardzo słabej wiary w siebie ma następujące cechy:
1. Bardzo silna wiara w siebie składa się z intensywnej formy i pozytywnej treści.
2. Bardzo słaba wiara w siebie składa się z intensywnej formy i negatywnej treści.
3. Na umiarkowanie silną wiarę w siebie składa się pozytywny wizerunek własny reprezentowany w bardzo łagodnej formie. W takim przypadku, aby wzmocnić odczuwanie wiary w siebie, mógłbyś po prostu zmienić formę, intensyfikując submodalności. Forma pozytywnego wizerunku własnego mogłaby stać się bardziej kolorowa, jaśniejsza, bardziej ruchoma — mógłbyś wprowadzić dowolne zmiany submodalności, starając się uczynić ją bardziej intensywną. Pozytywna treść pozostałaby taka sama, podczas gdy forma uległaby intensyfikacji, dzięki czemu przekaz byłby bardziej przekonujący.
4. Umiarkowanie negatywna wiara w siebie to negatywny wizerunek własny reprezentowany w dość umiarkowanej intensywnej formie. W takim przypadku należy zmienić zarówno formę, jak i treść. Po pierwsze, negatywny wizerunek własny może stać się pozytywny dzięki zmianie treści tego, co widzisz — wówczas niewielki wpływ mógłby stać się bardziej skuteczny, gdyby udało Ci się zmienić formę tego, co widzisz.
Obrazy siebie samych, które pielęgnujemy w umysłach, mogą być intensywnie negatywne lub intensywnie pozytywne — możliwe są też wszystkie stany pośrednie. Dzięki zdobytej wiedzy neurolingwistycznej wiesz, jakie znaczenie mają submodalności i treść — wybór należy do Ciebie.
Poniższe ćwiczenie dostarcza jeszcze jednego przykładu na to, jak Twoje wewnętrzne myśli składające się z obrazów, dźwięków i uczuć mogą wspierać odważne zachowania i prowadzić do niezależności, osiągnięć i dobrych wyborów, bądź sprawiać, że czujesz się zalękniony i nieefektywny. Tym, co stanowi różnicę, jest Twoja osobista zdolność do zmieniania wewnętrznych myśli i wizerunku swojej osoby. Gdy wiesz, jak celowo zmieniać swoje wyobrażenie o sobie, jak świadomie decydować się na zmianę, możesz skutecznie zwiększać wiarę w siebie — właśnie teraz.

Z drugiej strony, bardzo silna wiara w siebie charakteryzuje się zwykle pozytywnym wizerunkiem własnym, który również ma bardzo intensywne submodalności pod względem formy. Na przykład gdy Jean ukończyła Autobiografię (ćwiczenie NLP, którego nauczysz się w tej części), w końcu zobaczyła siebie w sposób, który całkowicie różnił się od jej dotychczasowego postrzegania własnej osoby. Jean ujrzała siebie jako osobę pełną i kompletną, w rzeczywistych rozmiarach, a także uśmiechniętą i promieniejącą pewnością siebie. Taki wizerunek własnej osoby przybrał na intensywności, gdy stał się panoramicznym, jasnym i kolorowym filmem. Tego rodzaju kombinacja spowodowała, że zaczęła odczuwać naprawdę silną wiarę w siebie. Dziś nie tylko dobrze się ze sobą czuje, lecz również od dawna podąża drogą do finansowej wolności, na której jej zależy.

Brak wiary w siebie wiąże się zwykle z wizerunkiem własnym, który pod względem wizualnym charakteryzuje się bardzo intensywną formą oraz bardzo negatywną treścią. Na przykład Jean, trzydziestoparoletnia specjalistka, stwierdziła, że nie jest w stanie osiągnąć bezpieczeństwa finansowego — mimo że wiedziała, iż dysponuje odpowiednim potencjałem. Pracowała bardzo ciężko, ale zawsze coś ją stopowało. Gdy poświęciła kilka chwil, aby zastanowić się nad wewnętrznym wizerunkiem swojej osoby, odkryła, że pielęgnowała bardzo negatywny i napawający niepokojem wizerunek własny. Jean wyraźnie widziała siebie jako osobę nienaturalnie zgarbioną i „pustą w środku". To jednak nie wszystko. Widziała ten obraz jako kolorowe zdjęcie — duże, jasne i znajdujące się tuż przed jej oczami.
Ponieważ treść wizerunku własnego (zgarbione, „wydrążone" ciało) była tak niepokojąca, a forma charakteryzowała się intensywnością (duży, jasny i bliski), Jean odczuwała niepokój, gdy tylko pomyślała o swojej osobistej wartości, a co za tym idzie, brakowało jej wiary w siebie.
Naturalnie niezależnie od tego, co usłyszałaby o swojej pracy od koleżanek i kolegów, niezależnie od tego, jakie otrzymałaby pochwały i nagrody, Jean nie wierzyła, że była wartościową istotą ludzką. Po prostu nie postrzegała siebie w ten sposób. Gdy porównywała obrazy, które widziała oczami wyobraźni, z tym, co mówili o niej inni, wierzyła w to, co widziała, i miała do siebie bardzo negatywny stosunek. Połączenie intensywnej formy z negatywną treścią sprawiało, że Jean czuła się naprawdę kiepsko. Wynikający z takiego podejścia brak wiary w siebie przeszkadzał jej w wykorzystywaniu potencjału, który umożliwiłby stworzenie takiego bezpieczeństwa finansowego, jakiego naprawdę pragnęła.

Programowanie neurolingwistyczne uznaje, że sposób, w jaki wizualnie postrzegamy siebie samych, ma decydujący wpływ na to, co odczuwamy w stosunku do siebie. Forma oraz treść wewnętrznych obrazów własnej osoby są wizualnymi cegłami, z których zbudowane są silna oraz słaba wiara w siebie.
Podobnie jak każde inne doświadczenie, intensywność wizerunku siebie samych zależy od submodalności wizualnych — elementów wizualnych, które tworzą strukturę lub formę każdego obrazu. Zazwyczaj wizerunek samego siebie, który jest mały, ciemny i odległy, wydaje się mniej intensywny i rzeczywisty, niż wizerunek, który jest duży, jasny i bliski. Ponieważ forma jest różna, różna jest również intensywność.
Z drugiej strony, treść własnego wizerunku wpływa na to, czy ma on charakter pozytywny, czy negatywny. Jeżeli na przykład „ty" w Twoim wizerunku własnym będzie rozmyte lub w jakiś sposób źle uformowane, będziesz prawdopodobnie czuć się całkiem inaczej w stosunku do siebie niż wtedy, gdy Twój wizerunek własny będzie pozytywny, pełny i kompletny.

Siła woli ma bardzo niewiele wspólnego z pogłębianiem wiary w siebie. Nie musisz wysilać umysłowych mięśni, aby zmienić sposób myślenia o sobie. Szczerze mówiąc, siła woli nie wystarczy, aby zbudować silną wiarę w siebie. Prawdopodobnie przekonałeś się o tym wielokrotnie na własnej skórze — być może jednak warto byłoby, abyśmy powtórzyli: siła woli wszystkich ludzi na świecie nie wystarczy, aby stworzyć obiektywne i korzystne wrażenia związane z Twoją osobą, które wpłynęłyby na wszystkie Twoje doświadczenia. Wykorzystywanie siły woli do budowania silnej wiary w siebie jest niezwykle wyczerpujące i po prostu nie działa. Tym, czego potrzebujesz, jest know-how. Dzięki NLP wiemy, że silna wiara w siebie zależy od wewnętrznej mapy lub od tego, jak sobie siebie wyobrażasz. Innymi słowy, wiara w siebie nie zależy od tego, jaki faktycznie jesteś, tylko od tego, jak myślisz o sobie. Zmień wewnętrzne wyobrażenia swojej osoby, a zmieni się Twoja wiara w siebie. Nie musisz się wysilać — po prostu pomyśl o tym. To naprawdę proste.

"Stajemy się tym, o czym myślimy".
— EARL NIGHTINGALE

Zalety doceniania samego siebie

Czym jest wiara w siebie1? Prawdopodobnie najlepiej można ją zdefiniować jako obiektywne i korzystne wrażenia związane z własną osobą wpływające na wszystkie nasze doświadczenia. To dość odważne określenie, a jednak prawie każdy psycholog, doradca, motywator, odnoszący sukcesy biznesmen, psychiatra oraz psycholog zgodzi się, że wiara w siebie stanowi podstawę spokoju umysłu oraz osobistej satysfakcji.
Oczywiście, im silniejsza jest Twoja wiara w siebie, tym lepsze będzie Twoje życie. Silna wiara w siebie to przekonujące nastawienie, które może pomóc Ci poczuć się ze sobą dobrze i naprawdę siebie docenić. Daje Ci poczucie prawdziwej przynależności — bezproblemowego wczuwania się w każdą sytuację. Sprawia, że czujesz się bezpiecznie i dysponujesz osobistą siłą, która pozwala Ci zmieniać się na lepsze. Może zapewnić Ci energię umożliwiającą stawianie czoła nowym wyzwaniom oraz odważne patrzenie w kierunku nieodkrytych obszarów życia, a także wzbogacić treść i smak wszystkich Twoich doświadczeń.
Poświęć chwilę i przypomnij sobie okres życia, gdy czułeś się ze sobą szczególnie dobrze. Niezależnie od tego, jak dawno to było, cofnij się do tego czasu i zobacz to, co wtedy widziałeś, usłysz to, co wtedy słyszałeś, i poczuj to, co wtedy czułeś. Zauważ, jak dobrze się wtedy czułeś i jak dobrze czujesz się teraz, jedynie myśląc o tamtym przeżyciu. Pomyśl, jakie byłoby Twoje życie, gdybyś mógł decydować o tym, że chcesz dobrze się ze sobą czuć i być dla siebie jeszcze bardziej wyrozumiały, gdy tylko zechcesz, po prostu dokonując odpowiedniego wyboru. Co Cię powstrzymuje od podejmowania takich decyzji? Co powstrzymuje Cię od poczucia silnej wiary w siebie? Większość ludzi nie czyni tego, ponieważ po prostu nie zna konkretnych kroków, jakie trzeba podjąć, aby to osiągnąć.
Chociaż dosłownie wszyscy profesjonaliści zajmujący się ludzkimi osiągnięciami zgadzają się co do wartości oraz znaczenia wiary w siebie, w rzeczywistości jedynie niewielu potrafi nauczyć nas, jak ją osiągać. Każdy mówi o wierze w siebie, ale wydaje się, że nikt nie wie, jak nauczyć skutecznych sposobów jej osiągania.
Na szczęście w tym miejscu przychodzi nam z pomocą zorientowana na osiągnięcia technologia programowania neuro-lingwistycznego, oferując naprawdę skuteczne rozwiązania. Dzięki NLP możesz z łatwością opanować konkretne etapy umożliwiające wykorzystywanie mózgu w sposób, który znacząco wpłynie na Twoją wiarę w siebie, co z kolei będzie miało wpływ na poziom Twoich osobistych osiągnięć.

Odkryłeś wiele technik, które możesz wykorzystywać w celu budowania pewności siebie. W szczególności nauczyłeś się, jak:
• Sprawiać, aby krytyczny głos stawał się pomocnym sprzymierzeńcem, odkrywając jego pozytywną intencję.
• Przeprowadzać burzę mózgów, poszukując pomysłów na wcielanie w życie pozytywnej intencji wewnętrznego głosu w bardziej pożyteczny sposób.
• Przeformułowywać negatywny monolog wewnętrzny, przekształcając go w afirmacje — zdania twierdzące sformułowane w pierwszej osobie liczby pojedynczej.
• Dzięki kreatywnej wizualizacji zamieniać frustrujące sytuacje w okazje do dokonania wyboru.
• Tworzyć solidne i przekonujące pozytywne oczekiwania.
Nauczyłeś się, że Twój mózg zawsze stara się najlepiej, jak potrafi, a także że możesz na niego liczyć, oczekując, że będzie robić to, co nauczył się robić. Możesz wykorzystywać wewnętrzny język mózgu, aby zmieniać jego program, tak abyś mógł tworzyć więcej tego, czego pragniesz dla siebie. Codziennie zaznacz w terminarzu porę, kiedy poświęcisz trochę czasu, aby wykorzystać te potężne techniki w celu budowania pewności siebie. Nikt nie może tego zrobić za Ciebie. Zasługujesz na to — zasługują na to wszystkie elementy (manifestacje) Twojej osoby.