Homo Sapiens, strona 32

Nie powinno nikogo zdziwić, że w historii wiele osób stosowało już niektóre z założeń NLP jako napęd do osiągnięcia wielkiego sukcesu. Zdobywca Oscara, Anthony Hopkins przypisuje swą karierę Welshmanowi Richardowi Burtonowi, którego poznał w wieku piętnastu lat. Hopkins twierdzi, że miał on duży wpływ na jego życie, gdyż uciekł z domu rodzinnego i stał się aktorem. Wtedy stwierdził, że też chciałby to zrobić. Historia prezydenta Clintona, który spotkał w wieku szesnastu lat prezydenta Kennedyego, jest prawie identyczna. W biznesie praktyka wzorowania się na przywódcach ma swoją nazwę i długą historię. Jest to mentoring. Wiele osób na kierowniczych stanowiskach kupuje garnitur, krawat i napój tej samej marki, co ich odnoszący sukcesy szef, próbując w ten sposób poczuć, jak to jest być taką osobą. Niektórzy posuwają się jeszcze dalej i opowiadają te same żarty, a nawet kopiują gesty i wzorce mowy. Są to wysiłki prowadzące do tego, „by wejść w skórę eksperta", aby odkryć, co powoduje, że jest taki a nie inny. „Ekspert" często się w to włącza, opowiadając dzieje doznanych trudności i sugerując kierunek działań lub nauki. Jeśli mamy w pamięci pierwsze dwa z założeń NLP — mapa nie jest terenem i doświadczenie ma strukturę — wchodzenie w czyjąś skórę przyjmuje nowe, bardziej dogłębne znaczenie. Zamiast zwyczajnego kopiowania ubrań i naśladowania gestów owe wysiłki można by wykorzystać do odkrycia wewnętrznej mapy umysłowej mistrza. Zamiast zwykłego uczenia się tego samego co ta osoba, można by doceniać to w ten sam sposób co ona. Ponieważ doświadczenia mają strukturę, będzie to mapa umysłowa prawdziwej i konkretnej osoby odnoszącej sukcesy. Coś, co można odkryć, skopiować i wdrożyć do pracy, a także przekazać innym. Zastanówmy się teraz nad założeniem NLP: jeśli jedna osoba potrafi coś zrobić — każdy może się tego nauczyć. To jest jedna z najbardziej ekscytujących rzeczy, gdy myślimy o NLP. Oznacza, że motywacja, perswazja, pewność siebie, poczucie własnej wartości, podejmowanie decyzji, kreatywność i jeszcze więcej cech oraz umiejętności to te, których można się nauczyć w taki sam sposób jak jazdy samochodem, używania komputera, jazdy na nartach czy gry w tenisa. Osiągnięcia mają strukturę. Ucząc się elementów doskonałości, która charakteryzuje najwybitniejsze osoby na świecie, można nauczyć się tworzenia tego samego rodzaju osiągnięć dla siebie.

1. Wyobraź sobie kłopotliwą sytuację. Przywołaj wspomnienie innego, nieco problematycznego zdarzenia lub codziennej trudności. Im częściej takie zdarzenie i towarzyszące mu emocje będą występować, tym szybciej wpłyną na Twoje życie zmiany NLP. Jeśli negatywne emocje z pierwszego ćwiczenia nie znikły lub nie zmieniły się tak, jakbyś sobie tego życzył, skorzystaj ponownie z tej sytuacji. 2. Obejrzyj siebie na zdjęciu. Szybko „przewiń" film ze wspomnienia tego zdarzenia, ale tym razem wybierz jeden moment, czyli swoistą klatkę filmową, która według Ciebie najlepiej symbolizuje całe przeżycie. Patrząc na ten obraz, przyjrzyj się, czy widzisz młodszego siebie w taki sposób, jakbyś patrzył na swoje zdjęcie z tego zdarzenia. Jeśli tak nie jest, zacznij po prostu cofać się w wyobraźni, co pozwoli widzieć coraz większą część sceny, aż zobaczysz się tak, jak wyglądałeś w tamtym momencie. Patrz na wszystko z punktu widzenia obserwatora. 3. Dodaj ramkę. Mając już obraz w pamięci, zastanów się nad tym, w jakiej ramce umieścić to zdjęcie. W kwadratowej czy okrągłej, a może owalnej? Jak szeroka powinna być ta ramka i jakiego koloru? Być może wolałbyś nowoczesną ramkę ze stali, a może staromodnie złotą z dekoracjami i gołąbkami. Po wybraniu ramki dodaj oświetlenie punktowe. 4. Zmień je w obraz lub fotografię. Jak przekształcić ten obraz w coś bardziej artystycznego? Wystarczy wyobrazić go sobie jako artystyczną fotografię wykonaną przez Ansela Adamsa lub obraz w stylu znanego malarza, Renoira lub Van Gogha. Następnie weź swoje oprawione w ramkę przeżycie i umieść między innymi obrazami w prywatnej galerii swojego umysłu. 5. Sprawdź rezultat. Przez chwilę oczyszczaj swój umysł. Oddychaj głęboko. Teraz pomyśl o tym zdarzeniu, które Cię niepokoiło. Twoje odczucia uległy prawdopodobnie zmianie. Jeśli nie, powtórz to ćwiczenie, stosując inną ramkę i inny styl malarstwa lub fotografii, aż znajdziesz ten, który satysfakcjonująco zmieni Twoje emocje. Niektórzy chcą natychmiast wiedzieć, jaka jest trwałość tych zmian. Sprawdź to teraz. Sprawdź za godzinę. Zanotuj sobie w notesie lub kalendarzu i sprawdź za tydzień lub za miesiąc. Odkryjesz, że Twój sposób myślenia pozostanie zmieniony, ponieważ do zmiany zastosowałeś tę samą metodę, przy której użyciu mózg koduje informacje. I w każdej chwili możesz zadecydować o jej dalszej zmianie. Zauważ, że zmiana ta nie została wymuszona. Nie powtarzałeś tygodniami mantry afirmującej. Nie próbowałeś wykorzystywać silnej woli. W zamian użyłeś mózgu w sposób, w który należy go używać. Zaczynasz poznawać pierwsze z kodów umysłowych NLP, elementy, które tworzą nasze myśli, emocje, działania i przekonania. To, co zmieniłeś, było tylko pomniejszym rozczarowaniem, ale jeszcze kilka minut temu myślenie o tym zdarzeniu powodowało, że czułeś się źle. Teraz zostało trwale przekształcone. W przyszłości zawsze, gdy je sobie przypomnisz, w sposób naturalny i automatyczny poczujesz się bardziej zaradny. Poznałeś szybką technikę przekształcania negatywnego wspomnienia w takie, które nie będzie więcej przeszkadzać. Podobnie jak w przypadku poprzedniego ćwiczenia, opisane instrukcje zastosuj do różnych wspomnień. Poeksperymentuj z różnymi ramkami i stylami sztuki. Ludzie od zawsze umieli zmieniać swe wewnętrzne obrazy i dźwięki, upiększając je i łącząc z innymi wspomnieniami. Jednak do czasów NLP nikt nie wiedział, jak systematycznie korzystać z tej umiejętności do polepszenia nastroju, sposobu myślenia oraz podnoszenia jakości życia. Gdy następnym razem zacznie Cię niepokoić jakieś zdarzenie lub stare wspomnienie, spróbuj spojrzeć na nie z nowej perspektywy. Zrób to, podejmując świadome czynności mające na celu zmianę sposobu, w jaki nieświadomie o nim myślisz. Obejrzenie tego wspomnienia jak filmu ze skoczną muzyką, włożenie go w ramki lub przekształcenie w obraz czy zdjęcie pozwoli rzucić na nie nowe, bardziej korzystne światło. Dzięki NLP potrafisz zrobić to samo ze wszystkimi problemami, wykorzystując umysł w kreatywny sposób, aby odnieść sukces we wszystkich dziedzinach życia.

Pierwsze założenie NLP brzmi: mapa to nie terytorium. To zdanie zostało wypowiedziane przez polskiego matematyka, Alfreda Korzybskiego. Zawsze podkreślał, że mapa drogowa lub menu w restauracji może pomóc w znalezieniu drogi w mieście lub wyborze dania. Różnią się one jednak całkowicie od obranej trasy lub przyniesionej do stołu potrawy. Realizację tej zasady można codziennie obserwować w działaniu, w czasie gdy ludzie jadą do pracy. Każdy z kierowców kiedyś, parę miesięcy lub nawet wiele lat temu, przejrzał mapę, wypróbował kilka różnych tras, po czym wybrał najlepszą drogę z domu do pracy i z powrotem. Od tego czasu większość z tych kierowców jeździ codziennie tą samą trasą. W tym czasie zbudowano nowe przecznice lub dojazdy. Jeśli kierowca nie poświęcił czasu na aktualizację swojej mapy umysłowej, między jego mapą a rzeczywistym terenem z konieczności powstaną pewne różnice. Nie będzie to miało wielkiego znaczenia aż do dnia, gdy na jego trasie do pracy rozpoczną się roboty drogowe. Samochody zaczną się wycofywać, gdyż kierowcy ze starszymi mapami zostaną wybudzeni ze swego umysłowego uśpienia i odkryją, że mają tylko kilka tras, i zupełnie nie znają innych. Tymczasem kierowcy z nowszymi i bardziej kompletnymi mapami, które pokazują więcej tras, skręcili już w poprzednią przecznicę i są właśnie w drodze do pracy. Najlepszym sposobem, by docenić wartość tego założenia, jest bezpośrednie jego doświadczenie. W tym celu przez kilka minut wykonuj poniższe ćwiczenie. Pamiętaj, że im pełniejszą uwagę mu poświęcisz, tym dokładniejsze będą wyniki. Każdy przeżył w życiu parę rozczarowań, czyli doświadczeń, które po pewnym czasie okazały się nie być tak złotym interesem, za jaki się je na początku uważało. Ludzie często mówią, że zmieniają się wraz z upływem czasu, ale to nie czas jest czynnikiem decydującym. Zmienia ich sposób, w jaki pamiętali dane wydarzenie. Po ukończeniu ćwiczenia Muzyka filmowa kod umysłowy, lub inaczej Twoja mapa dla takiego przeżycia, ulegnie zmianie, ponieważ przekształcisz go celowo. Umiejętność wprowadzania takich poprawek pozwala nie czekać na zmianę swych uczuć. Można je zmienić od zaraz. ĆWICZENIE 1. MUZYKA FILMOWA W tym ćwiczeniu poznasz sposób zmiany niemiłych wspomnień. Tę technikę najlepiej stosować do codziennych problemów o niskiej lub średniej intensywności. 1. Obejrzyj film o stwarzającej problem sytuacji. Zacznij myśleć o codziennym problemie. Przypomnij sobie na przykład chwile, gdy byłeś rozczarowany lub zawstydzony. Momenty, gdy nie czułeś się zbyt dobrze. Wybierz konkretną i prawdziwą sytuację z przeszłości. Myśląc o tym określonym zdarzeniu, zwróć uwagę na obrazy i dźwięki, które pojawiają się w Twej głowie, i obejrzyj film z rozgrywającego się przed Tobą zdarzenia. Na koniec odnotuj swoje odczucia. 2. Wybierz muzykę przewodnią. Teraz wybierz jakąś „muzykę przewodnią". Ma ona nie pasować do odczuć, jakie wywołał w Tobie obejrzany przed chwilą film. Twoje wspomnienie jest prawdopodobnie poważne i trudne. Dlatego wybierz coś lekkiego i skocznego jak muzyka cyrkowa lub podkład muzyczny do filmu rysunkowego. Niektórzy wolą szybką muzykę taneczną, inni nadmiernie dramatyczną muzykę klasyczną lub operową, jak uwertura do opery „Wilhelm Tell" — znana bardziej jako muzyka przewodnia ze starego serialu radiowego i telewizyjnego „Samotny włóczęga". 3. Powtórz film z muzyką. Po wybraniu muzyki pozwól, by zagrała głośno i wyraźnie w myślach, gdy zaczniesz ponownie oglądać swój film. Niech gra do samego końca. 4. Sprawdź rezultat. Teraz ponownie przewiń film do początku. Odtwórz go bez muzyki i odnotuj swoją reakcję. Czy Twoje odczucia uległy zmianie? Dla wielu osób oglądane w ten sposób zdarzenie staje się absurdalne lub humorystyczne. W przypadku innych zmniejszają się bardzo lub przynajmniej neutralizują nieprzyjemne odczucia. Jeśli uważasz, że te odczucia nie są jeszcze satysfakcjonujące, spróbuj zastosować inny rodzaj muzyki przewodniej do filmu, aż znajdziesz melodię, która w Twoim przypadku zadziała. Ten rodzaj zmiany jest dowodem, że mapa to nie terytorium. Właśnie zmieniłeś jedną ze swoich umysłowych map, aktualizując ją i oferując nowe trasy zastępcze. Ta zmiana demonstruje również inne założenie NLP: doświadczenie ma strukturę. Przed ćwiczeniem struktura lub wzorzec twojego wspomnienia zawierały poważną i pełną negatywnych emocji scenę. Dodanie niepasującej muzyki filmowej tak bardzo zmieniło pierwotną strukturę przeżycia, że musiały się zmienić także odczucia. Zanim przejdziemy do następnego ćwiczenia, wykonaj ćwiczenie 1., stosując przynajmniej trzy inne typy nieprzyjemnych przeżyć. Poeksperymentuj z różnymi rodzajami muzyki przewodniej, aby dowiedzieć się, które najlepiej sprawdzają się w Twoim przypadku w zależności od rodzaju doświadczenia. Teraz przez chwilę przywołaj ponownie jedno z tych zmienionych wspomnień. Odkryjesz, że daje ono inne, bardziej twórcze emocje. Zauważ, że z tymi nowymi emocjami zaczynasz spontanicznie myśleć o rzeczach, które mógłbyś powiedzieć lub zrobić w razie, gdyby taka sytuacja się powtórzyła. To nowe odczucie jest często potężną metodą uwolnienia twojej kreatywności w trudnej sytuacji.

• Mapa to nie terytorium. Nasze umysłowe mapy świata nie są tym światem. Reagujemy raczej na nie, a nie na otaczający nas świat. Dużo prościej jest zaktualizować takie mapy rzeczywistości, zwłaszcza uczucia i sposoby interpretacji, niż zmienić świat. • Doświadczenie ma strukturę. Nasze myśli i wspomnienia mają własny wzorzec. Zmiana tego wzorca lub struktury powoduje, że automatycznie ulega zmianie także nasze doświadczenie. W ten sposób możemy neutralizować nieprzyjemne wspomnienia i wzbogacać te, które będą nam służyć. • Jeśli jedna osoba potrafi coś zrobić — każdy może się tego nauczyć. Możemy przestudiować umysłową mapę osoby, której wszystko się udaje, po czym uczynić ją naszą własną. Bardzo wiele osób uważa, że pewne rzeczy są niemożliwe do wykonania, bez podjęcia jakiejkolwiek próby wyjścia z problemowej sytuacji. Trzeba sobie wyobrazić, że wszystko jest możliwe. Jeśli istnieje jakieś fizyczne lub środowiskowe ograniczenie, świat przeżyć powiadomi Cię o tym. • Umysł i ciało są częścią tego samego systemu. Nasze myśli wpływają między innymi na napięcie mięśniowe, oddech lub emocje, a te z kolei oddziałują na nasze myśli. Kiedy nauczymy się je zmieniać, będziemy również potrafili kształtować inne rzeczy. • Ludzie mają wszelkie niezbędne zasoby, jakich potrzebują. Umysłowe reprezentacje, wewnętrzne głosy, doznania i uczucia to podstawowe klocki składające się na całość naszych mentalnych i fizycznych zasobów. Można je wykorzystywać do budowania dowolnych pożądanych myśli, odczuć lub umiejętności, po czym umieścić je w naszym życiu tam, gdzie chcemy, lub tam, gdzie są nam najbardziej potrzebne. • Nie można się NIE porozumiewać. Ludzie komunikują się cały czas, przynajmniej niewerbalnie, i słowa są często najmniej ważną częścią przekazu. Westchnienie, uśmiech i spojrzenie to wszystko porozumiewanie się. Nawet nasze myśli to sposób komunikacji z nami samymi i są one ujawniane innym poprzez nasze oczy, ton głosu, postawę i ruchy ciała. • Sensem przekazu jest odpowiedź, którą się otrzymuje. Inni odbierają to, co mówimy i robimy, poprzez swą umysłową mapę świata. Sytuacja, w której ktoś słyszy coś innego od tego, co mieliśmy na myśli, pozwala zauważyć, że komunikacja to raczej to, co zostało odebrane. Należy zwracać uwagę, jak odbierany jest nasz przekaz. Dzięki temu następnym razem będzie można go dostosować, aby był bardziej zrozumiały. • W każdym zachowaniu kryje się jakaś dobra intencja. Każde zachowanie, nawet to najbardziej raniące, krzywdzące czy bezmyślne, ma u swego źródła pozytywny cel. Krzyk, aby zostać zauważonym. Bicie, by odeprzeć niebezpieczeństwo. Ukrywanie się, by poczuć się bezpiecznie. Zamiast usprawiedliwiać lub potępiać takie czyny, możemy je oddzielić od pozytywnych intencji danej osoby, aby można było znaleźć nowe, lepsze i bardziej konstruktywne sposoby na uzyskanie tego samego rezultatu. • Ludzie zawsze dokonują najlepszego wyboru spośród dostępnych im opcji. Każdy z nas ma swoją niepowtarzalną osobistą historię. Ona pozwala nam poznać, co i jak robić, czego i jak chcieć, co i jak cenić, czego i jak się uczyć. To nasze doświadczenie. W oparciu o tę bazę doświadczeń musimy dokonywać wszystkich wyborów; to znaczy dopóki w naszej bazie nie znajdą się nowe i lepsze doświadczenia. • Jeśli to, co robisz, nie działa — zrób coś innego. Zrób cokolwiek innego. Jeśli będziesz ciągle robił to samo, zawsze będziesz to samo otrzymywać. Jeśli chcesz czegoś nowego, zrób coś nowego. Zwłaszcza przy tak dużej liczbie możliwości. Gdy człowiek uczy się czegoś nowego, ma silną pokusę, by przekształcić to w coś, co już zna. Gdyby NLP było tylko nazwą czegoś już znanego, łatwiej byłoby wyjaśnić jego założenia i nie byłoby potrzeby poznawania niczego nowego. Jednak NLP jest czymś nowym. Nowym sposobem patrzenia na ten sam umysł i zachowanie człowieka. NLP zadaje nowe pytania, które stymulują nowe odpowiedzi. NLP zaczyna od nowych założeń, które tworzą nowe możliwości. Aby efektywnie badać wzorce ludzkiej doskonałości, przyjmuje się, że założenia NLP są prawdziwe — nie dlatego, że zostały udowodnione, ale dlatego, że mając je w pamięci, otrzymuje się znacznie więcej wolności wyboru i możliwości. Każde założenie zostanie omówione bardziej szczegółowo w kolejnych częściach. Teraz przyjrzyjmy się, jak zastosowanie kilku z nich może doprowadzić do nowych i wyczerpujących sposobów tworzenia zmiany.

Jest już prawdopodobnie jasne, że metodologia NLP opiera się na regułach, które różnią się znacznie od tradycyjnej psychologii. Podczas gdy tradycyjna psychologia kliniczna zajmuje się głównie opisywaniem trudności, kategoryzowaniem ich i wyszukiwaniem przyczyn w ujęciu historycznym, NLP jest zainteresowane tym, jak nasze myśli, czynności i odczucia współpracują w celu stworzenia naszych doświadczeń. NLP, którego podstawą są nowoczesne nauki: biologia, lingwistyka i informatyka, rozpoczyna od nowych zasad określających sposób działania umysłu lub mózgu. Te zasady nazywane są założeniami NLP (ang. The NLP Presuppositions). Gdyby spróbować podsumować wszystkie założenia w jednym zdaniu, brzmiałoby ono następująco: Ludzie pracują perfekcyjnie (schematycznie). Nasze konkretne myśli, działania oraz uczucia powodują stałe i określone rezultaty. Możemy z tych wyników się cieszyć lub smucić, gdyby jednak powtórzyć te same myśli, działania i uczucia, uzyskalibyśmy te same wyniki. Proces działa i to doskonale. Aby zmienić wyniki, musimy zmienić myśli, działania i uczucia, które je wywołały. Kiedy już zrozumiemy, jak utworzyć oraz utrzymać swe wewnętrzne myśli i uczucia, z łatwością będziemy mogli zmienić je na bardziej przydatne lub, gdy uznamy je za lepsze, będziemy również w stanie przekazać je innym. Założenia NLP są podstawą do robienia właśnie tego.

Ćwiczenia NLP to rodzaj eksperymentów myślowych, gimnastyki umysłu czy zabawy. Laboratorium lub boisko jest wewnątrz umysłu. Pomyśl o nich jak o szansie wypróbowania czegoś nowego, robienia rzeczy w nowy sposób i źródle dobrej zabawy. Oto kilka prostych ćwiczeń, które dadzą przedsmak tego, jak to działa. Czy jechałeś kiedykolwiek kolejką lub korzystałeś z innej podobnej atrakcji w parku rozrywki? Przez chwilę postaraj się przypomnieć sobie jedną konkretną przejażdżkę. Następnie wyobraź sobie, że jazdę tę obserwujesz z dość dużej odległości, na przykład siedząc na ławce w parku. Odległość ta pozwala Ci obserwować siebie jadącego w wagoniku. Zwróć uwagę na to, co czujesz, obserwując siebie z tej odległości. Następnie wsiądź do wagonika, tak byś mógł poczuć swoje dłonie na znajdującej się przed Tobą poręczy. Patrząc na tory, obserwuj przemykające widoki, poczuj wibrujący ruch pojazdu, usłysz odgłosy krzyków wokół. Zwróć uwagę na to, jak ponownie przeżywasz tę jazdę. Jazda w wagoniku kolejki, odczuwanie jego rzucających ruchów jest zupełnie innym doświadczeniem niż wyobrażanie siebie obserwującego tę jazdę z daleka. Te dwie zupełnie odmienne perspektywy mają różne schematy umysłowe. Przejażdżka kolejką jest angażująca i ekscytująca. W terminologii NLP nazywa się to asocjacją. Obserwowanie swojej jazdy z dystansu jest kojące i bezstronne. W terminologii NLP nazywa się to dysocjacją. Czytając tę publikację odkryjesz, że każde doświadczenie składa się z tych oraz wielu innych określonych schematów doświadczenia. Odkrycie owych różnic i ich zastosowanie jest podstawą metodologii NLP. Aby mieć z czegoś przyjemność, trzeba wziąć w tym aktywny udział tak fizycznie, jak i mentalnie, wkraczając w to doświadczenie i „wtapiając" się w nie. NLP pozwala nauczyć się takiego wchodzenia w wybranym miejscu i momencie. Z drugiej strony, każdy z nas ma również takie przeżycia, w których pewien obiektywizm, mentalny dystans byłby kojący i bardzo pomocny. Wychodząc poza doświadczenie i poza wzbudzane przez nie intensywne emocje, możemy w prosty sposób zmienić nasze postępowanie w takich sytuacjach na bardziej zaradne i kreatywne. Właśnie taka umiejętność świadomego wykorzystania tych systemów reprezentacji rzeczywistości jest jednym z celów tej publikacji. Zastanówmy się przez chwilę nad następującym problemem. Gdyby tak człowiek mógł brać aktywny udział we wszystkich wspaniałych przeżyciach, jakich doświadczył w życiu, oraz zdystansować się, odizolować od wszystkich nieprzyjemnych wspomnień i wyjść poza nie, uzyskałby emocje pochodzące ze wszystkich swoich pozytywnych doświadczeń oraz pewien dystans do własnych błędów. Zastanów się, jak wpłynęłoby to na jakość życia. Jeśli potrafisz sobie uświadomić, jak potężnym i pozytywnym byłoby to narzędziem, zaczynasz rozumieć, co ma do zaoferowania NLP. Zanim przejdziemy do kolejnego eksperymentu myślowego, przez minutę lub dwie spróbuj oczyścić swój umysł ze spraw bieżących. Najprościej zrobić to, rozluźniając wszystkie części ciała. Wyszukaj wszystkie obszary napięcia i postaraj się je rozluźnić lub przed rozluźnieniem najpierw napnij je mocniej. Wyszukaj wszystkie napięte miejsca i rozluźniaj je, najpierw naprężając jeszcze mocniej, a następnie pozwalając im odpocząć. Teraz pomyśl o bardzo przyjemnym doświadczeniu, konkretnym i miłym momencie swego życia — o czymś, o czym z przyjemnością teraz byś sobie przypomniał. Gdy już wyobrazisz sobie tę sytuację, zaobserwuj, jak się czujesz. Następnie pozwól, by to doświadczenie przybliżyło się do Ciebie, stało się większe, jaśniejsze i barwniejsze. Ponownie zwróć uwagę na towarzyszące Ci odczucia. Czy uległy zmianie, na przykład stając się intensywniejsze? Teraz pozwól, by to samo doświadczenie oddaliło się od Ciebie, i obserwuj je „wewnętrznym okiem umysłu". Zmniejsza się, staje mniej wyraźne, aż do momentu, gdy zmaleje do rozmiaru znaczka pocztowego. Zwróć uwagę na towarzyszące Ci teraz odczucia. Po ukończeniu tej części ćwiczenia pozwól, by obraz przeżycia powrócił do swego pierwotnego rozmiaru. W przypadku większości ludzi ich przyjemne odczucia stają się zauważalnie silniejsze wraz z przybliżaniem się wyobrażenia doświadczenia oraz znacznie słabsze, gdy jest ono oddalone. To, jak i dlaczego tak się dzieje, jest podstawowym elementem NLP i omówimy go szczegółowo w dalszych częściach tej publikacji. Teraz chcemy coś podkreślić. Większość osób nie ma pojęcia, że można tak łatwo wpływać na sposób, w jaki myślą i odczuwają, zwłaszcza przy zastosowaniu tak prostego procesu jak zmiana właściwości swojej umysłowej reprezentacji. Potrafią wyobrazić sobie zmianę ubrania, samochodu, nawet pracy i miasta, w którym mieszkają, ale większości nigdy nawet przez myśl by nie przeszło, żeby świadomie zmieniać umysł. Aby pozytywne wspomnienia stały się bardziej intensywne, wystarczy je wprowadzić w pole świadomości. Aby trudne wspomnienia były mniej intensywne, można je odsunąć od siebie na pewien dystans. Jesteś w stanie tak samo postąpić z każdym aspektem własnego życia. Jeżeli masz męczący problem, posiadasz również zdolność umysłowego i (lub) świadomego odsunięcia go daleko poza siebie. Z dystansu uzyskuje się więcej mentalnej „przestrzeni". Można wówczas się odprężyć i wszystko przemyśleć z jaśniejszym umysłem. Odprężasz się i jaśniej myślisz, patrząc z tej nowej perspektywy. Prawie wszyscy potrafią wymyślić więcej i wpaść na lepsze rozwiązania przy neutralnych emocjach, niż czując się w pułapce lub pod presją. W przypadku jakiegoś pozytywnego przeżycia, gdy na przykład będziesz chciał coś w życiu zdobyć lub osiągnąć, wystarczy przybliżyć to wyobrażenie, aby stało się bardziej wyrazistą i zajmującą częścią życia. Prawie wszystkie techniki wizualizacji często podkreślają znaczenie pielęgnowania swoich marzeń i celów w umyśle. NLP daje zdolność wykonywania tego w szybki i prosty sposób. A były to tylko dwa przykłady. Nauczyłeś się tylko dwóch sposobów, w jaki mózg „koduje" doznania. Poznałeś parę podstawowych elementów NLP, które mogą zmienić Twoje życie. Niektórzy w tym miejscu zatrzymają się, pytając: „Nie umiem tak dobrze wszystkiego sobie wyobrazić. Czy będę mógł używać NLP?". Odpowiedź brzmi tak. NLP wykorzystuje wszystkie pięć zmysłów: wzrok, słuch, dotyk, smak i węch. Przeprowadzone ponad dekadę temu badania NLP odkryły, że u większości ludzi jeden z pięciu zmysłów jest rozwinięty bardziej od reszty. Być może na przykład zawsze uwielbiałeś rysować, fotografować lub układać piękne rzeczy. W takim przypadku tworzenie w wyobraźni umysłowych obrazów i wizualizacja prawdopodobnie nie sprawiają Ci żadnych kłopotów. A może kochasz książki, słowa, rozmowy lub muzykę, a także jesteś bardziej wrażliwy na to, co mówią ludzie, oraz na ich ton głosu. W takim przypadku bardziej naturalne będzie dla Ciebie korzystanie z ucha, a nie oka umysłu. Urodzeni sportowcy są zazwyczaj bardziej świadomi swoich ruchów i napinania się mięśni. Być może też, gdy wchodzisz do pokoju, odczuwasz silne emocje dotyczące siedzących tam ludzi. To wskazuje na to, że w Twoim przypadku bardziej niż inne zmysły rozwinięty jest zmysł dotyku, kinestetyczny. Czytając tę publikację, łatwo zauważyć, że różne ćwiczenia kładą nacisk na różne zmysły. Jest to celowe. Po pierwsze, tę publikację będą czytać różne osoby z rozmaicie rozwiniętymi zmysłami, a przecież chcemy zaoferować coś, co „wydaje się naturalne" dla każdego stylu rozumowania i rozumienia. Po drugie, ważne jest, by nauczyć się dostrzegać i rozwijać każdy ze zmysłów, aby mieć jeszcze lepszy dostęp do wszystkich „wewnętrznych zasobów". Skupmy się teraz na języku będącym kamieniem węgielnym programowania neurolingwistycznego, które jako jedyne wykorzystuje zmysł słuchu. W prawie każdej rozmowie słyszy się, jak ludzie używają zwrotów: „Nie martw się" lub „Nie myśl o tym". Zastanówmy się chwilę nad tym. Gdyby ktoś Ci powiedział: „Nie myśl o tym dużym czarnym niedźwiedziu", co natychmiast stałoby się w Twoim umyśle? Wbrew temu, co usłyszałeś, zacząłbyś o nim myśleć. Tak samo jest, gdy ktoś Ci powie: „Nie myśl o tym kłopocie". Nasz mózg po prostu nie wie, jak wyrażać negatywne pojęcia. Aby wiedzieć, o czym ma nie myśleć, mózg musi najpierw pomyśleć o tym. Wszyscy znają menedżerów i rodziców, którzy chcąc pomóc, mówią, czego nie robić. W ten sposób bezwiednie kierują uwagę w dokładnie tym kierunku, którego nie chcieli wskazać. Oto kilka przykładów: „Nie przejmuj się humorami klienta", „Nie panikuj", „Nie uważam, że jesteś głupi" i „Nawet nie myśl o tym, że zostaniesz zwolniony". Również większość z nas używa negatywnych wypowiedzi. Mówimy: „Nie będę o tym myślał" i to robimy. Inne dobrze znane przykłady to: „Więcej już tego nie zrobię", „Nie denerwuj mnie" i „Nie jedz słodyczy przed spaniem". Mamy zwyczaj myślenia o tym, czego nie chcemy zrobić, po czym często to robimy. Programowanie w nazwie „programowanie neurolingwistyczne" oznacza, że możemy zmieniać nasze aktualne myśli, czyli programy, na takie, które chcielibyśmy mieć. W przypadku negatywnego formułowania wypowiedzi możemy negatywne myśli wyrażać w formie pozytywnej. Zamiast mówić, czego nie chcemy, możemy powiedzieć, co chcemy. Warto spróbować. Pomyśl teraz o negatywnej wypowiedzi, którą stosowałeś wobec siebie, i poeksperymentuj z przemianą jej w wypowiedź pozytywną. Zamiast na przykład wmawiania sobie, że nie trzeba się martwić, spróbuj powiedzieć sobie, że masz korzystać z okazji. Możesz też zastanowić się: „Jak najlepiej przygotować się do tego wyzwania?" lub „Jak chciałbym się czuć?". To nie tylko poprawia humor, ale faktycznie zmienia orientację mózgu i przygotowuje do osiągania tego, co się chce, poprzez skupianie myśli na pozytywnych rzeczach, których pragniemy. Wystarczy zastosować tylko przedstawione w tej części trzy szybkie i proste pojęcia NLP, by zauważyć, że dzięki NLP można wprowadzić do swojego życia większą liczbę pozytywnych i zwycięskich zachowań. Po pierwsze, pragnienia i myśli należy wyrażać w pozytywnych sformułowaniach. Po drugie, należy zwiększyć umysłową wyrazistość tego, co chce się osiągnąć, aby stało się to bardziej atrakcyjne dla Ciebie. Po trzecie, należy wziąć czynny udział w tych prowadzących do sukcesu zachowaniach oraz świadomie je powtarzać, aby okazały się czymś naturalnym. Ten program jest głównym elementem NLP. Takie praktyczne podejście do zmiany w NLP jest główną metodą prowadzącą do transformacji osobistej.

Aby lepiej zrozumieć sposób, w jaki NLP pomaga nam modelować ludzką doskonałość, przyjrzyjmy się na początek współczesnemu narciarstwu. Jeszcze w latach 50. większość ludzi uważała, że umiejętność jazdy na nartach zależy głównie od wrodzonego talentu. Przypinało się parę nart i otrzymywało instrukcję, by nie dopuścić do ich skrzyżowania oraz jechać na dół za bardziej doświadczonym narciarzem, naśladując jego ruchy. Jeśli udało się to zrobić bez zbyt wielu wywrotek lub złamanych kości, a w dodatku doznane przeżycie sprawiło przyjemność, to taką osobę uważano za dobrego kandydata na narciarza, być może z wrodzonym talentem. Zdarzyło się jednak coś, co całkowicie zmieniło ten sposób myślenia. Jak odnotowuje profesor Edward T. Hall, autor książki The Silent Language1, nakręcono na 16-milimetrowym czarnobiałym filmie przejazdy kilku wykwalifikowanych narciarzy w Alpach. Naukowcy po przejrzeniu filmu klatka po klatce podzielili płynne ruchy wykonywane podczas zjeżdżania na nartach na coś, co nazywali jednostkami podstawowymi (ang. isolates) lub najmniejszymi jednostkami zachowania. Przyglądając się w ten sposób jeździe na nartach odkryli, że choć narciarze mieli bardzo różne style, stosowali te same podstawowe jednostki ruchu. Wystarczyło, aby te jednostki zostały opanowane przez przeciętnych lub początkujących narciarzy, a natychmiast stawali się lepsi. Każdy mógł poprawić jazdę na nartach, wykonując ruchy, które profesjonalnym narciarzom przychodziły w sposób naturalny. Kluczem było zidentyfikowanie istoty tej biegłości, czyli wyizolowanych ruchów, dzięki którym wielcy narciarze byli właśnie wielcy. Teraz mogli się tego nauczyć także inni. W NLP to podejście określa się pojęciem modelu. Zasada ta została w NLP rozszerzona na każdy obszar ludzkiego doświadczenia. Być może chciałbyś udoskonalić swój związek, wyeliminować troski i niepokoje lub też stać się bardziej konkurencyjny na rynku. Kluczowe ruchy nie wymagają wcale użycia muskułów, ale „bazują na Twoich wewnętrznych reprezentacjach" takich, jak słowa, obrazy, emocje czy nawet wierzenia. Praktycy NLP prowadzą badania nad wielkimi mistrzami różnych obszarów życia, aby odkryć ich metodę na sukces. W ten sposób poznają niepowtarzalne techniki, tworząc unikalny system nauki prowadzący do uzyskiwania tych samych wyników, czyli stosowania modelu ludzi wybitnych, którym się udało wbrew przeciwnościom i wyzwaniom napotykanym także przez nas każdego dnia. Poniższe przykłady pokażą, jak olbrzymią różnicę można zaobserwować dzięki modelowaniu z NLP. Wyobraź sobie rodzica, który motywuje dziecko częstym krzykiem. Zanim takie dziecko dorośnie, prawdopodobnie zacznie wewnętrznie utożsamiać tę potężną i negatywną formę motywacji i nauczy się rozmawiać ze sobą przy użyciu tego bardzo negatywnego języka. Taka osoba, choć zmotywowana, zapłaci za to złymi emocjami wywołanymi przez krytyczne słowa. Z NLP można nauczyć się zmieniać to wewnętrzne postępowanie i zastąpić je tym samym rodzajem pozytywnej motywacji i dobrymi emocjami, które stosują wybitni sportowcy i kreatywni wynalazcy. Głęboko rozdarty przed podjęciem ważnej decyzji biznesmen odczuwa konflikt i brak zaufania do własnych umiejętności. Po zastosowaniu technik NLP w celu zmiany sposobu myślenia i wprowadzenia tych samych mentalnych metod, z których korzystają skuteczni decydenci, reaguje bardziej pozytywnie. Zanim jeszcze w jego umyśle pojawi się myśl: „Czy powinienem to robić? Nie jestem pewny. Nie strać tego, tylko nie przepuść następnej okazji", zadaje sobie przydatne pytania, które pomagają zebrać informacje potrzebne do skutecznego podjęcia decyzji i zwiększenia wydajności. Są to między innymi takie pytania, jak: „Co muszę wiedzieć, by podjąć tę decyzję?" lub „Jakie są główne korzyści i jak mogę je osiągnąć?". Ciesząca się popularnością sportsmenka decyduje się wystąpić w nowej dyscyplinie sportowej. Ostatni raz trenowała ją na studiach. Aby się przygotować, wizualizuje sobie mentalnie najlepsze osiągnięcia z przeszłości w dyscyplinie, w której zwyciężała dotychczas. Następnie, zachowując koncentrację oraz energię płynącą z tych chwil, wyobraża sobie zastosowanie tych emocji do swego nowego dążenia. Fizycznie wykonuje program treningowy nowej dyscypliny, a w umyśle na nowo weryfikuje wszystkie założenia. Podczas pierwszych rozgrywek komentatorzy sportowi pełni zdumienia mówią o jej wrodzonym talencie. Jest bardzo zadowolona, że pracowała tak ciężko i tak mądrze. Wszystko, co wspomniane osoby robiły, było produktem ich zwyczajowych sposobów myślenia. Również to, co Ty nauczyłeś się robić, jest efektem Twojego przyzwyczajenia. Zaczynając od sposobu budzenia, poprzez sposób, w jaki chodzisz do pracy czy ulubiony rodzaj wypoczynku, jesteś jednostką zbudowaną z nawyków — osobą posługującą się schematami. Wszyscy tacy jesteśmy. Jaka jest Twoja ulubiona potrawa? Jaką drogą wracasz zazwyczaj do domu? Gdy ubierasz się rano, najpierw zakładasz górę czy dół? Naukowe badania psychologiczne ujawniły, że zachowanie człowieka prawie całkowicie składa się z przyzwyczajeń. Owe przyzwyczajenia lub wzorce są bardzo przydatne. Oprócz tego, że pozwalają wykonywać nam tak wiele rzeczy bez konieczności myślenia o nich, stanowią również podstawę tworzenia nowych zachowań i rozpoznawania sytuacji niezwykłych. Wady takich nawyków stają się widoczne dopiero wtedy, gdy chcemy je zmienić. Mężczyzna, który używał negatywnej strategii motywacji, sądził, że jest to naturalne i właściwe, gdyż do tego się przyzwyczaił. Nie wiedział, że coś innego jest możliwe. Biznesmen wiedział, że jego strategia nie nadawała się do określonych sytuacji, ale nie wiedział, jak to zmienić. Młoda sportsmenka wiedziała, że do wypracowania nowych zwyczajów musi wykorzystać stare. Wiedziała, że jeśli sobie wyobrazi siebie z nowymi nawykami, jej mózg w naturalny sposób zacznie tworzyć mentalne i fizyczne ścieżki. Z NLP jesteś w stanie zmieniać swoje myśli, emocje i zachowania, a także dodawać nowe, które staną się tak samo uporządkowane i regularne jak te stare — a w dodatku dużo przyjemniejsze.

"Na początku NLP wydawało się jak lśniąca gwiazda; potem myślałem o nim jak o bardzo tajemniczym iluzjoniście; teraz jest raczej lojalnym, godnym zaufania przyjacielem, bez którego nie mam pojęcia, jak do tej pory żyłem". — GERRY SCHMIDT, trener NLP Comprehenswe NLP to studium ludzkiej doskonałości. NLP to zdolność częstszego bycia najlepszym. NLP to potężna i praktyczna metoda prowadząca do osobistej zmiany. NLP to nowa technologia osiągania sukcesów. NLP to skrót od słów Neuro-Linguistic Programming, czyli programowanie neurolingwistyczne. Ta supernowocześnie brzmiąca nazwa jest czysto opisowa, jak buty do koszykówki, rasa golden retriever lub klasyczne coupe ze składanym dachem. Neuro odnosi się do naszego systemu nerwowego, neurologicznych ścieżek naszych pięciu zmysłów, dzięki którym widzimy, słyszymy, czujemy dotyk, smak i zapach. Lingwistyczne dotyczy naszej zdolności używania języka oraz tego, jak określone słowa i zwroty odzwierciedlają nasze umysłowe światy. Lingwistyczne odnosi się również do naszego „bezgłośnego języka" postaw, gestów i przyzwyczajeń, które między innymi ujawniają nasze style myślenia czy przekonania. Programowanie zostało zapożyczone z terminologii informatycznej, aby zasugerować, że nasze myśli, emocje i zachowania są po prostu programami nawykowymi, które można zmieniać poprzez aktualizację naszego „umysłowego oprogramowania".

Ogólnie rzecz biorąc, NLP pozwala wybrać, co chce się osiągnąć. Trenerzy i praktycy NLP od wielu lat często przez krócej niż godzinę potrafią nauczyć ludzi, jak łagodzić traumy, wyzwalać bardziej pozytywne uczucia, zmieniać wieloletnie nawyki, rozwiązywać wewnętrzne konflikty i budować nowe przekonania. Ta publikacja przedstawi niektóre z najpopularniejszych metod używanych przez fachowców NLP w celu uzyskania tych i innych zmian. Po pierwsze, poznasz podstawowe zasady NLP. Odkryjesz, jak działa Twój mózg, oraz dowiesz się, jak możesz prościej przeprowadzać zmiany. Następnie poznasz i przećwiczysz konkretne techniki NLP, abyś mógł wprowadzać zmiany, których pragniesz i potrzebujesz, w ciągu całego życia. NLP pomoże: • Wziąć odpowiedzialność za własną motywację. • Stworzyć atrakcyjną przyszłość oraz prowadzącą do niej ścieżkę. • Budować bliższe związki i rozwinąć techniki perswazji. • Oczyścić się z negatywnych doświadczeń z przeszłości, które mogłyby powstrzymywać rozwój własny. • Zwiększyć poczucie własnej wartości i godności. • Stworzyć solidną pozytywną postawę mentalną. • Zdobyć więcej możliwości dojścia do najskuteczniejszego działania. Jednocześnie zapoznamy Cię z wieloma cechami charakteryzującymi osoby osiągające najlepsze wyniki, czyli z mapami umysłowymi, dzięki którym wszystko im się tak udaje. Zostaniesz krok po kroku przeprowadzony przez szczegółowe programy prowadzące do poznania i wykorzystania tych cech. Odkryjesz, jak wykorzystać NLP do przyspieszenia zdolności nauczenia się dowolnej umiejętności. Ten szerszy zakres zastosowań NLP jest dla niektórych osób trudny do zrozumienia. Dziwią się, jak można stosować te same metody do tremy, negocjacji, poczucia winy, samooceny, planowania strategii, motywacji, reakcji alergicznych i doskonalenia się. Można to porównać do sposobu, w jaki elektryczność dostarcza energię do przeróżnych urządzeń, począwszy od komputerów i telefonów, a skończywszy na odtwarzaczach płyt kompaktowych. Elektryczność jest dla każdego z tych urządzeń podstawą. W przypadku każdego osiągnięcia ludzkości taką fundamentalną rolę odgrywa umysł. NLP jest osią rozwoju ludzkości, ponieważ uczy zasad działania mózgu. Bez względu na sytuację NLP pokazuje, jak można dokonać więcej, mieć więcej i stać się kimś więcej. Aby wzbogacić wiedzę oraz pogłębić zmianę, każdy rozdział zawiera ćwiczenia myślowe, które Albert Einstein nazywał „eksperymentami myślowymi". Pomogą one opanować określone techniki NLP. Są to ćwiczenia, które przyniosły efekty u dosłownie milionów osób. Pomogą i Tobie, jeśli tylko rzeczywiście je zastosujesz. Zdajemy sobie sprawę, że żyjemy w wieku przeładowanym informacjami. Niektórzy chętnie przeczytaliby te ćwiczenia pobieżnie, aby sprawdzić, czy są interesujące. To dobry początek, ale wyniki uzyska się tylko poprzez ich faktyczne wykonanie. NLP to rodzaj doznania. Dlatego ćwiczenia należy wykonywać niespiesznie, uważnie i dokładnie. Należy wybrać taką porę dnia, która pozwala na poświęcenie im odpowiedniej ilości czasu i całej koncentracji. Należy faktycznie wyobrazić sobie określone, sugerowane przez nas sytuacje i wykonać uważnie instrukcje. W większości przypadków „ćwiczenia myślowe" zajmą od dziesięciu do dwudziestu minut. Być może w uzyskaniu najlepszych wyników pomoże czytanie instrukcji przez przyjaciela. Należy także pamiętać, że te ćwiczenia nie są przeznaczone do jednokrotnego wykonania. Jeśli ta publikacja ma przynieść korzyści, ważnie jest, by te techniki stosować w codziennym życiu.

Niedawno uwagę naukowców, w szczególności psychologów, przyciągnęły komputery jako model naszego mózgu. Jeśli nasz mózg to rodzaj komputera, to nasze myśli i działania są jak oprogramowanie. Gdybyśmy mogli zmieniać nasze umysłowe programy tak, jak robimy to podczas wymiany lub aktualizacji oprogramowania, uzyskalibyśmy natychmiastową zmianę w funkcjonowaniu. Otrzymalibyśmy automatyczną poprawę sposobu myślenia, odczuwania, działania i życia. Porównanie z komputerami wyjaśnia również, dlaczego zmiana bywa czasami tak trudna. Bez względu na to, jak bardzo czegoś pragniemy lub o tym marzymy, nie spowoduje to aktualizacji naszego oprogramowania. Nie pomoże w tym również wściekłość lub ciągłe wprowadzanie tych samych starych instrukcji. Musimy do aktualnych programów wprowadzić w odpowiednie miejsce nowe instrukcje. W przypadku komputera sposób wykonania tych czynności opisany jest w dołączanym do oprogramowania podręczniku użytkownika. Gdy chodzi o ludzi, jest to większe wyzwanie. Jak powiedział jeden z trenerów NLP: „Istoty ludzkie to jedyne superkomputery, które można produkować, czy raczej reprodukować, przy użyciu niewykwalifikowanej siły roboczej... I nie dołącza się do nich żadnej instrukcji obsługi". Tak było do dzisiaj. Za chwilę zaoferujemy instrukcję użytkownika oprogramowania własnego umysłu. Każdy z nas ma prawdopodobnie w domu lub w pracy komputer osobisty, a w nim wiele różnych pakietów oprogramowania takich, jak procesor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program graficzny, program do składu, narzędzia i może kilka gier. Gdyby sprzedawca w sklepie komputerowym powiedział nam, że do każdego programu potrzebny jest oddzielny komputer, odpowiedzielibyśmy mu, że nie ma mowy. Jednak mimowolnie większość ludzi postępuje właśnie tak. Uczą się, jak robić coś dobrze — sprzedawać, zarządzać, motywować, rozwiązywać problemy czy projektować — i po jakimś czasie uważają się za mistrzów na tym polu. Rozwijają pewien obszar specjalizacji, po czym po prostu nie wiedzą, jak zmienić swój program umysłowy, by wykształcić kolejny. Gdyby Twój komputer nie potrafił uruchomić procesora tekstu i arkusza kalkulacyjnego, zaniósłbyś go do naprawy. Ale gdy ludzie nie potrafią przełączyć swoich programów umysłowych, zazwyczaj zaczynają się usprawiedliwiać. Tłumaczą się brakiem talentu, nieodpowiednim typem ciała, profilem osobowości lub nawet znakiem zodiaku. Nikt jednak nie uważa, że kształt, konfiguracja lub data produkcji komputera automatycznie ograniczają jego działanie do określonych programów. Ograniczenia leżą głównie w oprogramowaniu, a nie sprzęcie. Oto słowa dr. Wildona van Dusena, byłego głównego psychologa w szpitalu stanowym Mendocino w Kalifornii: „Obserwowałem dziedzinę psychoterapii od czasów, gdy jej głównym głosem był Freud. Wtedy krótka psychoterapia trwała zwykle sześć miesięcy. Teraz wyleczenia metodą NLP mamy po trzydziestu czy nawet pięciu minutach. Tu nie chodzi o szybkość. Przybliżamy się do rzeczywistego modelu człowieka". Aby zmienić to, co chcemy, musimy zmienić sposób, w jaki jesteśmy zaprojektowani do zmian. Zastanówmy się, co można by osiągnąć, gdyby otrzymać podręcznik obsługi własnego mózgu. W kolejnych publikacjach dowiemy się, jak: • Uruchamiać superkomputer, czyli własny mózg, w sposób, w który został do tego zaprojektowany. • Zmieniać swoje myśli, działania i uczucia w ustalony przez nas sposób i o określonym czasie. • W krócej niż godzinę przekształcać własne nawyki, nawet jeśli walka z nimi trwała od lat. • Zmienić się w osobę, którą zawsze chcieliśmy być: pewną siebie w czasie kryzysu, wytrzymałą i zmotywowaną, gdy jest to naprawdę ważne, a także wrażliwą oraz otwartą na ukochanych i dary losu. Niewątpliwie zdarzały Ci się chwile, w których wszystko grało, wszystko się udawało, czyli po prostu „kwitło". W innych sytuacjach wszystko się sypało i nic nie wychodziło, jak należy. Dzięki programowaniu neurolingwistycznemu zdobędziesz umiejętność zebrania rozsypanych kawałków w jedną całość i to na żądanie. Na pewno zauważyłeś, że na świecie są ludzie, którym wszystko przychodzi z łatwością. Dowiesz się, jak zbadać przypadki takich osób, by ich udane programy umysłowe stały się bardziej przystępne. Nasze poszukiwania istoty zmiany doprowadziły nas od pełnych nadziei marzeń i dobrych zamiarów do konkretnej i skutecznej technologii transformacji. Metoda ta wraz z zestawem umiejętności jest tak precyzyjna jak program i tak wygodna jak stary przyjaciel. Pozwoli Ci zmienić to, co chcesz, i pozostawić bez zmian, co jest warte zachowania. Zwana jest programowaniem neurolingwistycznym lub inaczej NLP.