Universum

1. Krytyczny głos. Pomyśl o sytuacji, w której krytykował Cię wewnętrzny głos. Wróć do niej i dokładnie posłuchaj dźwięków, jakie wypowiada ten głos, a także zwróć uwagę na jego ton, tempo oraz rytm.
2. Pozytywna intencja. Zadaj takiemu głosowi pytanie: „Jaką masz pozytywną intencję?" lub „Co chcesz dla mnie osiągnąć, krytykując mnie w ten sposób?", a następnie posłuchaj, co powie. Nadal zadawaj to pytanie, dopóki całkowicie nie zgodzisz się z pozytywną intencją, którą usłyszysz.
3. Doceń i podziękuj. Doceń pozytywną intencję, zgódź się z nią i podziękuj głosowi.
4. Poproś głos, aby razem z Tobą poszukał alternatywnych rozwiązań. Zapytaj: „Czy gdyby istniały inne sposoby na wcielenie tej pozytywnej intencji w życie, równie dobre, a być może nawet lepsze od tego, co robisz teraz, byłbyś zainteresowany wypróbowaniem ich?". Poczekaj, aż głos bez wahania odpowie „tak".
5. Centrum kreatywności. Poproś kreatywną część Twojej osoby, aby wymyśliła możliwie jak najwięcej alternatywnych zachowań. Głos wybierze trzy spośród najlepszych wariantów — te, które mu się spodobają i jego zdaniem będą działać równie dobrze, a być może nawet lepiej od tego, co robi obecnie.
6. Planowanie przyszłości. Aktywnie wyobraź sobie wykonywanie każdego z tych sposobów po kolei i w odpowiedniej sytuacji, aby dowiedzieć się, jak skuteczny jest każdy z nich. Jeżeli niektóre nie będą działać zgodnie z oczekiwaniami, cofnij się do kroku piątego, aby wygenerować więcej alternatywnych rozwiązań. Gdy będziecie już mieć trzy zachowania, które spodobają się Wam obydwu, zapytaj głos, czy we właściwym momencie zechciałby faktycznie angażować się w jedną lub więcej takich sytuacji.
Gdy już nabierzesz biegłości w posługiwaniu się tym procesem, będziesz mógł omijać niektóre kroki — o ile tylko dołożysz starań, aby zachować funkcję każdego z pozostałych.
Jeżeli na przykład głos oferuje Ci dobre rady, ale Ty nie chcesz ich słuchać, ponieważ jego ton jest pogardliwy i obraźliwy, możesz powiedzieć: „Doceniam to, co masz mi do powiedzenia, ale zapewniam cię, że słuchałbym cię znacznie chętniej, gdybyś używał łagodnego, przyjaznego tonu — tak, jak robi to jeden z moich przyjaciół. Czy nie zechciałbyś tak właśnie postępować?".
Jeśli głos zwraca uwagę na wszystkie Twoje pomyłki po tym, jak je popełnisz, możesz powiedzieć: „Wiesz dużo o błędach, jakie najczęściej popełniam w takich sytuacjach — wiesz też, kiedy najprawdopodobniej je popełnię. Czy zechciałbyś zostać moim przyjaznym suflerem i z wyprzedzeniem mówić mi, co mam robić, tak abym mógł coraz częściej odnosić sukcesy?".
Przeramowanie jest niezwykle zharmonizowanym i efektywnym procesem, który może być wykorzystywany w bardzo zróżnicowanych sytuacjach związanych z „wewnętrznymi negocjacjami". Te same zasady są również skuteczne w przypadku negocjacji lub mediacji między ludźmi lub organizacjami. Po pierwsze, należy dojść do porozumienia w sprawie pozytywnych intencji lub celów. Następnie (i tylko wówczas) należy przystąpić do odkrywania możliwych alternatywnych opcji lub rozwiązań — jako zespół.
Teraz, gdy dostroiłeś się już do swoich wewnętrznych głosów i tego, co mówisz sam do siebie, będzie Ci łatwiej wsłuchać się we wzorce słowne, które przeszkadzają Ci osiągać osobistą efektywność.

Ponieważ zarówno Ty, jak i Twój głos zgadzacie się co do pozytywnej intencji, możesz teraz poszukać innych, dogodniejszych i być może bardziej skutecznych sposobów na osiągnięcie celów, na których Wam zależy. Następnym etapem tego procesu jest zadanie głosowi następującego pytania: „Czy gdyby istniały inne sposoby na wcielenie w życie Twojej pozytywnej intencji, co najmniej tak dobre jak to, co w tej chwili robisz, a być może nawet lepsze, byłbyś zainteresowany wypróbowaniem ich?".
To oferta, której Twój głos nie może odrzucić. Jeżeli głos nie zgadza się na posiadanie większego wyboru, z pewnością nie zrozumiał propozycji. Niekiedy głos sądzi, że musiałby zrezygnować z tego, co robi teraz, albo wybrać wariant, na który się nie zgadza. Jeśli głos odmówi, po prostu sformułuj ofertę inaczej i przedstaw ją jaśniej. Chcesz poszukać innych rozwiązań i będziesz zadowolony jedynie wówczas, gdy głos całkowicie zgodzi się z tym, że przyniosą one lepsze rezultaty niż to, co robi obecnie. Przejdź do następnego etapu jedynie wtedy, gdy głos zgodzi się na wspólne poszukiwanie nowych sposobów postępowania.
Teraz potrzebujemy pomocy twórczej części Twojego umysłu — części Ciebie, która planuje i formułuje nowe pomysły. Poproś swoje centrum kreatywności, aby wygenerowało mnóstwo pomysłów związanych z tym, jak głos może zrealizować dobre zamiary, które ma względem Ciebie, a następnie poproś głos, aby wybrał trzy różne odpowiadające mu dodatkowe sposoby wcielenia dobrych intencji w życie — metody, które będą działać co najmniej równie dobrze, a nawet lepiej od tych, które stosuje obecnie. Pragniesz poznać nowe sposoby postępowania, które pozwolą Ci zyskać pewność siebie, a nie upokorzą Cię. W miarę jak kreatywna część Twojej osoby będzie generować setki potencjalnych rozwiązań, Ty wraz z głosem wybierzesz jedynie te, które wspólnie uznacie za umożliwiające znaczącą poprawę.
Być może chciałbyś zapoznać się z przykładem praktycznego zastosowania tej techniki. John poskarżył się pewnego wieczoru, że ostatnio czuje się nieco smutny, a nawet przygnębiony. Gdy zaczął zastanawiać się nad tym problemem, odkrył wewnętrzny głos, który mówił mu: „Jesteś złym człowiekiem". Gdy zapytał głos: „Jaką masz intencję, mówiąc coś takiego?", usłyszał odpowiedź: „Chcę, abyś zwrócił uwagę na to, jak traktujesz innych. Ostatnio miałeś naprawdę negatywne nastawianie do spotykanych osób — powinieneś przestać się tak zachowywać".
John był zaskoczony odpowiedzią, ale gdy się nad nią zastanowił, doszedł do wniosku, że głos miał rację. Ostatnio faktycznie był dla innych niemiły. Odpowiedział: „A gdy przestanę mieć negatywny stosunek do innych ludzi, co osiągnę?". Głos odrzekł: „Będziesz miał więcej szacunku dla samego siebie, a także będziesz się lepiej ze sobą czuć". Następnie John zapytał: „Co z tego, że będę miał więcej szacunku dla samego siebie?". Usłyszał odpowiedź: „Gdy będziesz się dobrze czuć ze sobą samym, będziesz miał pozytywny stosunek do innych ludzi, a w rezultacie będziesz miał więcej przyjaciół i poprawisz relacje z ludźmi".
John uznał, że wszystkie te uwagi były dla niego wartościowymi informacjami. Zdał sobie sprawę, że wpadł w nawyk koncentrowania się na negatywnych aspektach swojego życia — innym również nie szczędził przykrych komentarzy. Dotarło do niego, jak wielką wartość ma wewnętrzny głos, który pragnie, aby zachował szacunek dla siebie samego, tak by mógł poprawić swoje relacje z innymi.
Zapytał głos, czy byłby zainteresowany innymi zachowaniami, które pozwoliłyby im wspólnie zrealizować pozytywną intencję _ czymś innym niż mówienie mu: „Jesteś złym człowiekiem", co w rzeczywistości tylko pogłębiało problem. Gdy doszli do porozumienia, poprosił swoje centrum kreatywności o wygenerowanie pomysłów na nowe zachowania, w które mógłby się zaangażować. Głosowi spodobały się trzy propozycje: John miał odetchnąć głęboko i uśmiechnąć się, zanim zacznie odpowiadać na pytania, a także zauważać to, co inni robią dobrze i komentować to — głos zaś zgodził się oferować Johnowi wsparcie i zwracać uwagę na pozytywne aspekty jego zachowania. Na poziomie świadomości John zdał sobie sprawę, że zachowania takie z pewnością przyniosłyby lepsze rezultaty niż wewnętrzny głos, który nieustannie go krytykował.
Możesz również negocjować z głosem w sprawie tego, kiedy zaoferuje Ci informacje zwrotne sugerujące potrzebę poprawy. Informacje zwrotne przekazywane w trakcie wystąpienia często wpływają niekorzystnie na jego przebieg, podczas gdy takie same informacje przekazane później okazują się znacznie bardziej przydatne. Poproś głos, aby przekazywał Ci informacje zwrotne i sugestie po tym, jak zakończysz wystąpienie. Wielu doskonałych sportowców nuci coś lub powtarza w umyśle pozytywną „mantrę', aby powstrzymać wewnętrzne głosy, które mogłyby im przeszkadzać — dzięki temu mogą nieustannie utrzymywać pewność siebie na wysokim poziomie. Sportowcy ci zauważyli, że są znacznie mniej skłonni słuchać głosu oferującego krytykę, jeżeli w trakcie występu starają się „wsłuchiwać" w jakiś przyjemny, wewnętrzny dźwięk.

Teraz postarajmy się odkryć intencję, jaka stoi za krytycznym głosem, pytając, co pozytywnego stara Ci się on przekazać. Jedno z założeń NLP brzmi: u źródeł każdego zachowania leżą pozytywne intencje — pozytywne dla nas, ponieważ gdyby nie były pozytywne, natychmiast przestalibyśmy angażować się w określone zachowania. Możesz przyjąć, że taki krytyczny głos ma jakiś dobry cel, który chce osiągnąć, jak również, że to ważne, abyś dowiedział się, jakie właściwie są te „pozytywne" intencje.
Posłuchaj więc znowu głosu, który krytykuje Cię w umyśle, i zadaj mu kilka pytań — dokładnie tak, jakby był inną osobą:
„Jakie masz intencje, jeśli chodzi o moją osobę?" „Co chcesz dla mnie zrobić?" „Jaki masz cel, krytykując mnie?"
Po tym, jak zadasz jedno z powyższych pytań, zachowaj ciszę i wsłuchaj się w odpowiedź głosu.
Oto kilka typowych odpowiedzi na wspomniane pytania:
„Staram się powstrzymać Cię od zrobienia z siebie głupca."
„Chcę Cię chronić."
„Upewniam się, że to, co robisz, jest właściwe."
„Chcę, abyś dał z siebie wszystko."
Po wysłuchaniu odpowiedzi głosu zwróć uwagę na to, jak zareagowałeś na jego intencje.
Prawdopodobnie nie cenisz sobie tego, co mówi do Ciebie taki głos, ani jego tonu, ale czy nie doceniasz jego intencji? Jeżeli masz trudności z zaakceptowaniem pozytywnych treści takiego przekazu, zadaj głosowi jeszcze kilka pytań, dopóki nie znajdziesz intencji, z którą mógłbyś się zgodzić. Jeżeli na przykład głos mówi: „Staram się Ciebie zmotywować", możesz zapytać: „A jak właściwie to robisz? Co będę z tego mieć?". Głos mógłby powiedzieć: „No, kiedy jesteś zmotywowany, lepiej sobie radzisz i zarabiasz więcej pieniędzy". Mógłbyś z kolei odpowiedzieć: „A kiedy lepiej sobie radzę i zarabiam więcej pieniędzy, co z tego mam?". Głos mógłby odrzec: „Będziesz człowiekiem sukcesu i będziesz dobrze się czuł, myśląc o swoich dokonaniach". Jest to intencja, którą z pewnością większość z nas mogłaby docenić, ciesząc się, że część umysłu jest zaangażowana w dążenie do osiągnięcia takiego celu.
Jeżeli głos będzie początkowo mówił: „Chcę Cię ukarać", prawdopodobnie nie zgodzisz się z taką intencją. Gdy zapytasz ponownie: „Co osiągniesz, jeśli mnie ukarzesz?", głos mógłby odpowiedzieć: „Wówczas zwrócisz na mnie uwagę i zapamiętasz, co mówię". Po ponownym zapytaniu o pozytywną intencję głos mógłby odrzec: „Chcę, abyś unikał sytuacji, w których ponosisz porażki i źle się czujesz". Tu wreszcie mamy do czynienia z intencją, którą większość z nas byłaby gotowa zaakceptować — tylko że w tym przypadku jest ona wyrażona w formie negatywnej.
To, czego pragnie ten głos, tak naprawdę ma charakter pozytywny — masz odnieść sukces i czuć się dobrze.
Po tym, gdy już określisz pozytywną intencję krytycznego głosu, przede wszystkim zgódź się z nim i podziękuj mu za dobre chęci. Potwierdź wartość, jaką ma dla Ciebie jego intencja. „Cieszę się, że masz wobec mnie dobre zamiary. Dziękuję, że tego właśnie dla mnie chcesz". Kiedy to zrobisz, zakończysz bardzo ważny etap. Ponieważ zarówno Ty, jak i Twój głos zgadzacie się w sprawie pozytywnej intencji, nie jesteście już przeciwnikami. Teraz staliście się sprzymierzeńcami, którzy mogą współpracować w celu rozwiązania ciągle istniejącego problemu: tego, w jaki sposób głos stara się osiągnąć swój cel, ofukując Cię, krytykując i sprawiając Ci przykrość. W rzeczywistości to właśnie tego rodzaju ofukiwanie i krytykowanie może okazać się przyczyną Twojej porażki — osiągniesz rezultat przeciwny do wspomnianej pozytywnej intencji, której celem jest zapewnienie Ci pomocy w osiągnięciu sukcesu.

Zajmijmy się najpierw wewnętrznymi głosami. Postaraj się przypomnieć sobie konkretną sytuację, w trakcie której „usłyszałeś" wewnętrzny głos krytykujący Cię lub przekazujący Ci zniechęcające uwagi dotyczące Twojego postępowania. Najpierw postaraj się ponownie zaangażować w taką sytuację i znów ją przeżyć. Gdy będziesz sobie przypominać to doświadczenie, zwróć szczególną uwagę na wspomniany krytyczny głos.
W części 6. nauczyłeś się, jak zmieniać lokalizację sprawiającego kłopoty głosu, tak by Ci już nie przeszkadzał i stawał się częścią Ciebie. Tym razem chcemy nauczyć Cię nieco innego podejścia. Głos może być głośny lub łagodny bądź szybki lub wolny. Ton głosu może być sarkastyczny lub natarczywy. Może brzmieć jak Twój własny głos, a może też brzmieć jak głos kogoś, kto niegdyś był Ci bliski lub miał zwyczaj Cię krytykować — na przykład rodzica, starszego brata (starszej siostry) lub innego krewnego. Gdy będziesz wsłuchiwać się w ten głos, zwróć uwagę na swoje reakcje emocjonalne.
Następnie poeksperymentuj z różnymi tonami głosu. Zwróć uwagę na to, co się dzieje, gdy przyspieszasz taki głos lub zwalniasz go — tak jakbyś zmieniał prędkość odtwarzania płyt gramofonowych. Spraw, by zabrzmiał jak głos takich postaci z filmów rysunkowych, jak Elmer Fudd czy Myszka Miki — możesz też wyobrazić sobie głos „komputerowy". Spróbuj zmienić jego ton na zabawny, drażniący lub kuszący. Zauważ, jak zmieniają się Twoje reakcje emocjonalne w miarę, jak zmieniasz szybkość, ton lub tempo takiego głosu — nawet pomimo tego, że słowa wcale się nie zmieniają.