Universum

Ćwiczenia NLP to rodzaj eksperymentów myślowych, gimnastyki umysłu czy zabawy. Laboratorium lub boisko jest wewnątrz umysłu. Pomyśl o nich jak o szansie wypróbowania czegoś nowego, robienia rzeczy w nowy sposób i źródle dobrej zabawy. Oto kilka prostych ćwiczeń, które dadzą przedsmak tego, jak to działa. Czy jechałeś kiedykolwiek kolejką lub korzystałeś z innej podobnej atrakcji w parku rozrywki? Przez chwilę postaraj się przypomnieć sobie jedną konkretną przejażdżkę. Następnie wyobraź sobie, że jazdę tę obserwujesz z dość dużej odległości, na przykład siedząc na ławce w parku. Odległość ta pozwala Ci obserwować siebie jadącego w wagoniku. Zwróć uwagę na to, co czujesz, obserwując siebie z tej odległości. Następnie wsiądź do wagonika, tak byś mógł poczuć swoje dłonie na znajdującej się przed Tobą poręczy. Patrząc na tory, obserwuj przemykające widoki, poczuj wibrujący ruch pojazdu, usłysz odgłosy krzyków wokół. Zwróć uwagę na to, jak ponownie przeżywasz tę jazdę. Jazda w wagoniku kolejki, odczuwanie jego rzucających ruchów jest zupełnie innym doświadczeniem niż wyobrażanie siebie obserwującego tę jazdę z daleka. Te dwie zupełnie odmienne perspektywy mają różne schematy umysłowe. Przejażdżka kolejką jest angażująca i ekscytująca. W terminologii NLP nazywa się to asocjacją. Obserwowanie swojej jazdy z dystansu jest kojące i bezstronne. W terminologii NLP nazywa się to dysocjacją. Czytając tę publikację odkryjesz, że każde doświadczenie składa się z tych oraz wielu innych określonych schematów doświadczenia. Odkrycie owych różnic i ich zastosowanie jest podstawą metodologii NLP. Aby mieć z czegoś przyjemność, trzeba wziąć w tym aktywny udział tak fizycznie, jak i mentalnie, wkraczając w to doświadczenie i „wtapiając" się w nie. NLP pozwala nauczyć się takiego wchodzenia w wybranym miejscu i momencie. Z drugiej strony, każdy z nas ma również takie przeżycia, w których pewien obiektywizm, mentalny dystans byłby kojący i bardzo pomocny. Wychodząc poza doświadczenie i poza wzbudzane przez nie intensywne emocje, możemy w prosty sposób zmienić nasze postępowanie w takich sytuacjach na bardziej zaradne i kreatywne. Właśnie taka umiejętność świadomego wykorzystania tych systemów reprezentacji rzeczywistości jest jednym z celów tej publikacji. Zastanówmy się przez chwilę nad następującym problemem. Gdyby tak człowiek mógł brać aktywny udział we wszystkich wspaniałych przeżyciach, jakich doświadczył w życiu, oraz zdystansować się, odizolować od wszystkich nieprzyjemnych wspomnień i wyjść poza nie, uzyskałby emocje pochodzące ze wszystkich swoich pozytywnych doświadczeń oraz pewien dystans do własnych błędów. Zastanów się, jak wpłynęłoby to na jakość życia. Jeśli potrafisz sobie uświadomić, jak potężnym i pozytywnym byłoby to narzędziem, zaczynasz rozumieć, co ma do zaoferowania NLP. Zanim przejdziemy do kolejnego eksperymentu myślowego, przez minutę lub dwie spróbuj oczyścić swój umysł ze spraw bieżących. Najprościej zrobić to, rozluźniając wszystkie części ciała. Wyszukaj wszystkie obszary napięcia i postaraj się je rozluźnić lub przed rozluźnieniem najpierw napnij je mocniej. Wyszukaj wszystkie napięte miejsca i rozluźniaj je, najpierw naprężając jeszcze mocniej, a następnie pozwalając im odpocząć. Teraz pomyśl o bardzo przyjemnym doświadczeniu, konkretnym i miłym momencie swego życia — o czymś, o czym z przyjemnością teraz byś sobie przypomniał. Gdy już wyobrazisz sobie tę sytuację, zaobserwuj, jak się czujesz. Następnie pozwól, by to doświadczenie przybliżyło się do Ciebie, stało się większe, jaśniejsze i barwniejsze. Ponownie zwróć uwagę na towarzyszące Ci odczucia. Czy uległy zmianie, na przykład stając się intensywniejsze? Teraz pozwól, by to samo doświadczenie oddaliło się od Ciebie, i obserwuj je „wewnętrznym okiem umysłu". Zmniejsza się, staje mniej wyraźne, aż do momentu, gdy zmaleje do rozmiaru znaczka pocztowego. Zwróć uwagę na towarzyszące Ci teraz odczucia. Po ukończeniu tej części ćwiczenia pozwól, by obraz przeżycia powrócił do swego pierwotnego rozmiaru. W przypadku większości ludzi ich przyjemne odczucia stają się zauważalnie silniejsze wraz z przybliżaniem się wyobrażenia doświadczenia oraz znacznie słabsze, gdy jest ono oddalone. To, jak i dlaczego tak się dzieje, jest podstawowym elementem NLP i omówimy go szczegółowo w dalszych częściach tej publikacji. Teraz chcemy coś podkreślić. Większość osób nie ma pojęcia, że można tak łatwo wpływać na sposób, w jaki myślą i odczuwają, zwłaszcza przy zastosowaniu tak prostego procesu jak zmiana właściwości swojej umysłowej reprezentacji. Potrafią wyobrazić sobie zmianę ubrania, samochodu, nawet pracy i miasta, w którym mieszkają, ale większości nigdy nawet przez myśl by nie przeszło, żeby świadomie zmieniać umysł. Aby pozytywne wspomnienia stały się bardziej intensywne, wystarczy je wprowadzić w pole świadomości. Aby trudne wspomnienia były mniej intensywne, można je odsunąć od siebie na pewien dystans. Jesteś w stanie tak samo postąpić z każdym aspektem własnego życia. Jeżeli masz męczący problem, posiadasz również zdolność umysłowego i (lub) świadomego odsunięcia go daleko poza siebie. Z dystansu uzyskuje się więcej mentalnej „przestrzeni". Można wówczas się odprężyć i wszystko przemyśleć z jaśniejszym umysłem. Odprężasz się i jaśniej myślisz, patrząc z tej nowej perspektywy. Prawie wszyscy potrafią wymyślić więcej i wpaść na lepsze rozwiązania przy neutralnych emocjach, niż czując się w pułapce lub pod presją. W przypadku jakiegoś pozytywnego przeżycia, gdy na przykład będziesz chciał coś w życiu zdobyć lub osiągnąć, wystarczy przybliżyć to wyobrażenie, aby stało się bardziej wyrazistą i zajmującą częścią życia. Prawie wszystkie techniki wizualizacji często podkreślają znaczenie pielęgnowania swoich marzeń i celów w umyśle. NLP daje zdolność wykonywania tego w szybki i prosty sposób. A były to tylko dwa przykłady. Nauczyłeś się tylko dwóch sposobów, w jaki mózg „koduje" doznania. Poznałeś parę podstawowych elementów NLP, które mogą zmienić Twoje życie. Niektórzy w tym miejscu zatrzymają się, pytając: „Nie umiem tak dobrze wszystkiego sobie wyobrazić. Czy będę mógł używać NLP?". Odpowiedź brzmi tak. NLP wykorzystuje wszystkie pięć zmysłów: wzrok, słuch, dotyk, smak i węch. Przeprowadzone ponad dekadę temu badania NLP odkryły, że u większości ludzi jeden z pięciu zmysłów jest rozwinięty bardziej od reszty. Być może na przykład zawsze uwielbiałeś rysować, fotografować lub układać piękne rzeczy. W takim przypadku tworzenie w wyobraźni umysłowych obrazów i wizualizacja prawdopodobnie nie sprawiają Ci żadnych kłopotów. A może kochasz książki, słowa, rozmowy lub muzykę, a także jesteś bardziej wrażliwy na to, co mówią ludzie, oraz na ich ton głosu. W takim przypadku bardziej naturalne będzie dla Ciebie korzystanie z ucha, a nie oka umysłu. Urodzeni sportowcy są zazwyczaj bardziej świadomi swoich ruchów i napinania się mięśni. Być może też, gdy wchodzisz do pokoju, odczuwasz silne emocje dotyczące siedzących tam ludzi. To wskazuje na to, że w Twoim przypadku bardziej niż inne zmysły rozwinięty jest zmysł dotyku, kinestetyczny. Czytając tę publikację, łatwo zauważyć, że różne ćwiczenia kładą nacisk na różne zmysły. Jest to celowe. Po pierwsze, tę publikację będą czytać różne osoby z rozmaicie rozwiniętymi zmysłami, a przecież chcemy zaoferować coś, co „wydaje się naturalne" dla każdego stylu rozumowania i rozumienia. Po drugie, ważne jest, by nauczyć się dostrzegać i rozwijać każdy ze zmysłów, aby mieć jeszcze lepszy dostęp do wszystkich „wewnętrznych zasobów". Skupmy się teraz na języku będącym kamieniem węgielnym programowania neurolingwistycznego, które jako jedyne wykorzystuje zmysł słuchu. W prawie każdej rozmowie słyszy się, jak ludzie używają zwrotów: „Nie martw się" lub „Nie myśl o tym". Zastanówmy się chwilę nad tym. Gdyby ktoś Ci powiedział: „Nie myśl o tym dużym czarnym niedźwiedziu", co natychmiast stałoby się w Twoim umyśle? Wbrew temu, co usłyszałeś, zacząłbyś o nim myśleć. Tak samo jest, gdy ktoś Ci powie: „Nie myśl o tym kłopocie". Nasz mózg po prostu nie wie, jak wyrażać negatywne pojęcia. Aby wiedzieć, o czym ma nie myśleć, mózg musi najpierw pomyśleć o tym. Wszyscy znają menedżerów i rodziców, którzy chcąc pomóc, mówią, czego nie robić. W ten sposób bezwiednie kierują uwagę w dokładnie tym kierunku, którego nie chcieli wskazać. Oto kilka przykładów: „Nie przejmuj się humorami klienta", „Nie panikuj", „Nie uważam, że jesteś głupi" i „Nawet nie myśl o tym, że zostaniesz zwolniony". Również większość z nas używa negatywnych wypowiedzi. Mówimy: „Nie będę o tym myślał" i to robimy. Inne dobrze znane przykłady to: „Więcej już tego nie zrobię", „Nie denerwuj mnie" i „Nie jedz słodyczy przed spaniem". Mamy zwyczaj myślenia o tym, czego nie chcemy zrobić, po czym często to robimy. Programowanie w nazwie „programowanie neurolingwistyczne" oznacza, że możemy zmieniać nasze aktualne myśli, czyli programy, na takie, które chcielibyśmy mieć. W przypadku negatywnego formułowania wypowiedzi możemy negatywne myśli wyrażać w formie pozytywnej. Zamiast mówić, czego nie chcemy, możemy powiedzieć, co chcemy. Warto spróbować. Pomyśl teraz o negatywnej wypowiedzi, którą stosowałeś wobec siebie, i poeksperymentuj z przemianą jej w wypowiedź pozytywną. Zamiast na przykład wmawiania sobie, że nie trzeba się martwić, spróbuj powiedzieć sobie, że masz korzystać z okazji. Możesz też zastanowić się: „Jak najlepiej przygotować się do tego wyzwania?" lub „Jak chciałbym się czuć?". To nie tylko poprawia humor, ale faktycznie zmienia orientację mózgu i przygotowuje do osiągania tego, co się chce, poprzez skupianie myśli na pozytywnych rzeczach, których pragniemy. Wystarczy zastosować tylko przedstawione w tej części trzy szybkie i proste pojęcia NLP, by zauważyć, że dzięki NLP można wprowadzić do swojego życia większą liczbę pozytywnych i zwycięskich zachowań. Po pierwsze, pragnienia i myśli należy wyrażać w pozytywnych sformułowaniach. Po drugie, należy zwiększyć umysłową wyrazistość tego, co chce się osiągnąć, aby stało się to bardziej atrakcyjne dla Ciebie. Po trzecie, należy wziąć czynny udział w tych prowadzących do sukcesu zachowaniach oraz świadomie je powtarzać, aby okazały się czymś naturalnym. Ten program jest głównym elementem NLP. Takie praktyczne podejście do zmiany w NLP jest główną metodą prowadzącą do transformacji osobistej.

Aby lepiej zrozumieć sposób, w jaki NLP pomaga nam modelować ludzką doskonałość, przyjrzyjmy się na początek współczesnemu narciarstwu. Jeszcze w latach 50. większość ludzi uważała, że umiejętność jazdy na nartach zależy głównie od wrodzonego talentu. Przypinało się parę nart i otrzymywało instrukcję, by nie dopuścić do ich skrzyżowania oraz jechać na dół za bardziej doświadczonym narciarzem, naśladując jego ruchy. Jeśli udało się to zrobić bez zbyt wielu wywrotek lub złamanych kości, a w dodatku doznane przeżycie sprawiło przyjemność, to taką osobę uważano za dobrego kandydata na narciarza, być może z wrodzonym talentem. Zdarzyło się jednak coś, co całkowicie zmieniło ten sposób myślenia. Jak odnotowuje profesor Edward T. Hall, autor książki The Silent Language1, nakręcono na 16-milimetrowym czarnobiałym filmie przejazdy kilku wykwalifikowanych narciarzy w Alpach. Naukowcy po przejrzeniu filmu klatka po klatce podzielili płynne ruchy wykonywane podczas zjeżdżania na nartach na coś, co nazywali jednostkami podstawowymi (ang. isolates) lub najmniejszymi jednostkami zachowania. Przyglądając się w ten sposób jeździe na nartach odkryli, że choć narciarze mieli bardzo różne style, stosowali te same podstawowe jednostki ruchu. Wystarczyło, aby te jednostki zostały opanowane przez przeciętnych lub początkujących narciarzy, a natychmiast stawali się lepsi. Każdy mógł poprawić jazdę na nartach, wykonując ruchy, które profesjonalnym narciarzom przychodziły w sposób naturalny. Kluczem było zidentyfikowanie istoty tej biegłości, czyli wyizolowanych ruchów, dzięki którym wielcy narciarze byli właśnie wielcy. Teraz mogli się tego nauczyć także inni. W NLP to podejście określa się pojęciem modelu. Zasada ta została w NLP rozszerzona na każdy obszar ludzkiego doświadczenia. Być może chciałbyś udoskonalić swój związek, wyeliminować troski i niepokoje lub też stać się bardziej konkurencyjny na rynku. Kluczowe ruchy nie wymagają wcale użycia muskułów, ale „bazują na Twoich wewnętrznych reprezentacjach" takich, jak słowa, obrazy, emocje czy nawet wierzenia. Praktycy NLP prowadzą badania nad wielkimi mistrzami różnych obszarów życia, aby odkryć ich metodę na sukces. W ten sposób poznają niepowtarzalne techniki, tworząc unikalny system nauki prowadzący do uzyskiwania tych samych wyników, czyli stosowania modelu ludzi wybitnych, którym się udało wbrew przeciwnościom i wyzwaniom napotykanym także przez nas każdego dnia. Poniższe przykłady pokażą, jak olbrzymią różnicę można zaobserwować dzięki modelowaniu z NLP. Wyobraź sobie rodzica, który motywuje dziecko częstym krzykiem. Zanim takie dziecko dorośnie, prawdopodobnie zacznie wewnętrznie utożsamiać tę potężną i negatywną formę motywacji i nauczy się rozmawiać ze sobą przy użyciu tego bardzo negatywnego języka. Taka osoba, choć zmotywowana, zapłaci za to złymi emocjami wywołanymi przez krytyczne słowa. Z NLP można nauczyć się zmieniać to wewnętrzne postępowanie i zastąpić je tym samym rodzajem pozytywnej motywacji i dobrymi emocjami, które stosują wybitni sportowcy i kreatywni wynalazcy. Głęboko rozdarty przed podjęciem ważnej decyzji biznesmen odczuwa konflikt i brak zaufania do własnych umiejętności. Po zastosowaniu technik NLP w celu zmiany sposobu myślenia i wprowadzenia tych samych mentalnych metod, z których korzystają skuteczni decydenci, reaguje bardziej pozytywnie. Zanim jeszcze w jego umyśle pojawi się myśl: „Czy powinienem to robić? Nie jestem pewny. Nie strać tego, tylko nie przepuść następnej okazji", zadaje sobie przydatne pytania, które pomagają zebrać informacje potrzebne do skutecznego podjęcia decyzji i zwiększenia wydajności. Są to między innymi takie pytania, jak: „Co muszę wiedzieć, by podjąć tę decyzję?" lub „Jakie są główne korzyści i jak mogę je osiągnąć?". Ciesząca się popularnością sportsmenka decyduje się wystąpić w nowej dyscyplinie sportowej. Ostatni raz trenowała ją na studiach. Aby się przygotować, wizualizuje sobie mentalnie najlepsze osiągnięcia z przeszłości w dyscyplinie, w której zwyciężała dotychczas. Następnie, zachowując koncentrację oraz energię płynącą z tych chwil, wyobraża sobie zastosowanie tych emocji do swego nowego dążenia. Fizycznie wykonuje program treningowy nowej dyscypliny, a w umyśle na nowo weryfikuje wszystkie założenia. Podczas pierwszych rozgrywek komentatorzy sportowi pełni zdumienia mówią o jej wrodzonym talencie. Jest bardzo zadowolona, że pracowała tak ciężko i tak mądrze. Wszystko, co wspomniane osoby robiły, było produktem ich zwyczajowych sposobów myślenia. Również to, co Ty nauczyłeś się robić, jest efektem Twojego przyzwyczajenia. Zaczynając od sposobu budzenia, poprzez sposób, w jaki chodzisz do pracy czy ulubiony rodzaj wypoczynku, jesteś jednostką zbudowaną z nawyków — osobą posługującą się schematami. Wszyscy tacy jesteśmy. Jaka jest Twoja ulubiona potrawa? Jaką drogą wracasz zazwyczaj do domu? Gdy ubierasz się rano, najpierw zakładasz górę czy dół? Naukowe badania psychologiczne ujawniły, że zachowanie człowieka prawie całkowicie składa się z przyzwyczajeń. Owe przyzwyczajenia lub wzorce są bardzo przydatne. Oprócz tego, że pozwalają wykonywać nam tak wiele rzeczy bez konieczności myślenia o nich, stanowią również podstawę tworzenia nowych zachowań i rozpoznawania sytuacji niezwykłych. Wady takich nawyków stają się widoczne dopiero wtedy, gdy chcemy je zmienić. Mężczyzna, który używał negatywnej strategii motywacji, sądził, że jest to naturalne i właściwe, gdyż do tego się przyzwyczaił. Nie wiedział, że coś innego jest możliwe. Biznesmen wiedział, że jego strategia nie nadawała się do określonych sytuacji, ale nie wiedział, jak to zmienić. Młoda sportsmenka wiedziała, że do wypracowania nowych zwyczajów musi wykorzystać stare. Wiedziała, że jeśli sobie wyobrazi siebie z nowymi nawykami, jej mózg w naturalny sposób zacznie tworzyć mentalne i fizyczne ścieżki. Z NLP jesteś w stanie zmieniać swoje myśli, emocje i zachowania, a także dodawać nowe, które staną się tak samo uporządkowane i regularne jak te stare — a w dodatku dużo przyjemniejsze.

"Na początku NLP wydawało się jak lśniąca gwiazda; potem myślałem o nim jak o bardzo tajemniczym iluzjoniście; teraz jest raczej lojalnym, godnym zaufania przyjacielem, bez którego nie mam pojęcia, jak do tej pory żyłem". — GERRY SCHMIDT, trener NLP Comprehenswe NLP to studium ludzkiej doskonałości. NLP to zdolność częstszego bycia najlepszym. NLP to potężna i praktyczna metoda prowadząca do osobistej zmiany. NLP to nowa technologia osiągania sukcesów. NLP to skrót od słów Neuro-Linguistic Programming, czyli programowanie neurolingwistyczne. Ta supernowocześnie brzmiąca nazwa jest czysto opisowa, jak buty do koszykówki, rasa golden retriever lub klasyczne coupe ze składanym dachem. Neuro odnosi się do naszego systemu nerwowego, neurologicznych ścieżek naszych pięciu zmysłów, dzięki którym widzimy, słyszymy, czujemy dotyk, smak i zapach. Lingwistyczne dotyczy naszej zdolności używania języka oraz tego, jak określone słowa i zwroty odzwierciedlają nasze umysłowe światy. Lingwistyczne odnosi się również do naszego „bezgłośnego języka" postaw, gestów i przyzwyczajeń, które między innymi ujawniają nasze style myślenia czy przekonania. Programowanie zostało zapożyczone z terminologii informatycznej, aby zasugerować, że nasze myśli, emocje i zachowania są po prostu programami nawykowymi, które można zmieniać poprzez aktualizację naszego „umysłowego oprogramowania".