Universum

John Grinder, współtwórca NLP, co roku poświęca nieco czasu na uczenie się tego, co nazywa „nową grą". Raz były to akrobacje powietrzne, a kiedy indziej skradanie się i tropienie dzikich zwierząt. Pewnego roku zajął się wspinaczką skałkową. Zgodnie ze swoim zwyczajem znalazł najlepszego instruktora, do którego był w stanie dotrzeć. Kogoś, kto należał do grona mistrzów danej dziedziny — był modelem doskonałości. Wspomniany światowej klasy wspinacz udzielał lekcji niewielkiej grupie uczniów. Przez kilka tygodni analizowali kwestie związane z techniką i bezpieczeństwem tego sportu, a także wzięli udział w kilku wspinaczkach. Gdy zajęcia zakończyły się, instruktor poinformował uczniów, że prowadzi jeszcze zajęcia dla bardziej zaawansowanych, ale żeby się na nie zakwalifikować, muszą wspiąć się na jeszcze jedną górę, aby mógł ocenić ich umiejętności.
W dniu, w którym miała odbyć się wycieczka, uczniowie przybyli w umówione miejsce. Spotkały się z nimi osoby, które powiedziały, że instruktor się spóźni i że mają rozpocząć wspinaczkę bez niego. Trasa była długa i trudna — wymagała wykazania się wszystkimi umiejętnościami, które zdobyli w trakcie zajęć.
Po kilku godzinach wyczerpującego wspinania każdy z uczniów dotarł do punktu, który z dołu wydawał się ostatnią ścianą przed końcem trasy. Gdy każdy z nich podciągał się na górę takiej ściany, zdawał sobie sprawę, że do szczytu góry było jeszcze całkiem daleko. Wielu z nich wzdychało, okazując rozczarowanie — żałowali, że jeszcze tyle muszą zrobić. Kilku jednak ucieszyło się, widząc, że mają jeszcze tyle do zdobycia — to właśnie ich instruktor przyjął na zajęcia dla zaawansowanych. Chciał wspinać się z ludźmi, których pociągało zdobywanie coraz wyższych szczytów — zarówno w świecie zewnętrznym, jak i we własnym wnętrzu.

CZĘŚĆ 1: WIELKA WIZJA — KOSMOS

1. Zwróć uwagę na świadomość własnego istnienia. Znajdź dogodne miejsce i czas — zacznij od tego, że poczujesz się w pełni obecny „tu i teraz". Zwróć uwagę na swoje ciało, na to, czego dotykasz — poświęć chwilę tym częściom Ciebie, które stykają się z krzesłem i stołem. Następnie zauważ, gdzie w swoim ciele lokujesz zwykle świadomość siebie. Czy na przykład odczuwasz siebie bardziej w głowie, w klatce piersiowej, czy może w brzuchu? Poeksperymentuj, starając się przemieszczać taką świadomość. Zwróć uwagę na wszelkie zmiany.

2. „Unieś się"nad ciałem. Poczuj, jak Twoja świadomość zaczyna przemieszczać się w górę i wychodzić poza ciało. Wkrótce będziesz mógł zobaczyć, jak z łatwością unosisz się nad ciałem. Wyobraź sobie, że możesz bardzo szczegółowo zobaczyć zarówno siebie, jak i pomieszczenie, w którym się znajdujesz.

3. Wznieś się. Teraz poleć jeszcze wyżej, aż pod sufit. Gdy już tam będziesz, przemieść się na następne piętro lub na dach — znajdź miejsce, z którego będziesz miał dobry widok na budynek i otoczenie. Następnie zacznij przemieszczać się szybciej — w miarę jak będziesz oddalać się od Ziemi, będziesz widział coraz więcej: całe miasto, a także wszelkie rzeki i inne elementy krajobrazu. Nadal czuj, jak odlatujesz coraz dalej, przez chmury — tak wysoko, że zaczynasz odróżniać kształty kontynentów. Wkrótce będziesz mógł zobaczyć dwa oceany i całą wspaniałą Ziemię zawieszoną w ciemności kosmosu. Zobacz słońce i diamentowe, jasne gwiazdy, które będą je otaczać. Zobacz powierzchnię Ziemi, nad którą będą przesuwać się chmury. To Twój dom. Zapamiętaj tę perspektywę. Zobacz świat bez granic. Przekonaj się, że naprawdę jest jednością. Któregoś dnia możesz zobaczyć ten widok z okna stacji kosmicznej.

4. Wykorzystaj tę perspektywę. Z tej perspektywy nawet nie możesz zobaczyć swojego ciała. Jest tak małe tam na powierzchni wielkiej, niebieskiej planety, którą właśnie oglądasz. Teraz pomyśl o jakimś problemie osoby, którą tam zostawiłeś, i spójrz na niego z tej perspektywy. Jaki wgląd i jakie możliwości może zapewnić bieżąca pozycja tej poszukującej rozwiązań osobie? Odkrywaj przydatność tej perspektywy tak długo, jak zechcesz. Upewnij się też, że zapamiętasz to, czego się nauczysz, tak byś później mógł podzielić się tą wiedzą z osobą, którą zostawiłeś na Ziemi.

5. Wróć na Ziemię. Teraz zacznij opadać, coraz bardziej zbliżając się do Ziemi. Najpierw będziesz mógł zobaczyć zarysy kontynentów, następnie kraj, w którym mieszkasz, a w końcu Twój region i okolicę. Na koniec zbliżysz się do swojego budynku. Przejdź przez dach i zatrzymaj się tuż nad sobą.

CZĘŚĆ 2: WIELKA WIZJA — CZAS

6. Zobacz swoją oś czasu. Pomrugaj kilka razy oczami — teraz tuż pod sobą możesz zobaczyć swoją oś czasu. Zauważ, gdzie znajduje się przeszłość i w którym kierunku biegnie w stosunku do ciała pozostającego w fotelu. Następnie spójrz na przyszłość i zobacz, dokąd skierowany jest fragment osi oznaczający przyszłe zdarzenia.

7. Odbądź podróż w przyszłość. Zacznij podróżować nad osią czasu w przyszłość. Gdy będziesz się przemieszczać, możesz natknąć się na cele, które umieściłeś na osi we wcześniejszych ćwiczeniach. Teraz, gdy podróżujesz, możesz zobaczyć, jak ich osiągnięcie wpływa pozytywnie na Twoją przyszłość. Zobacz swoje poczucie osiągnięć i satysfakcji. Następnie spójrz jeszcze dalej w przyszłość i zobacz, jak realizacja wspomnianych celów umożliwia Ci kolejne osiągnięcia. Spójrz na te nowe okazje, które pozwolą Ci żyć lepiej.
Być może zechcesz zaangażować się w przyszłe doświadczenia — gdy wejdziesz w nie i gdy staną Ci się bliskie, zaczniesz odczuwać niektóre z tych wspaniałych, przyszłych emocji. Uczucia te mogą przypomnieć Ci, że pewnego dnia Twoje marzenia się spełnią. Dzięki zwiększającemu się poczuciu satysfakcji ze spełnienia marzeń będziesz mógł dalej i szybciej przemieszczać się nad osią w przyszłość.

8. Odkryj koniec. Jeżeli Twoja oś czasu kończy się wcześniej, niż byś sobie tego życzył, możesz przejąć nad nią kontrolę i przedłużyć swoją przyszłość, widząc lata zdrowia i szczęścia. Możesz zobaczyć produktywne i dające poczucie spełnienia życie aż do końca osi czasu. Następnie zatrzymaj się zaraz przed jej końcem. Nikt z nas nie wie, co zobaczysz na końcu swojej osi czasu. Niektórzy mówią, że drzwi, inni, że ścianę ognia, a jeszcze inni, że lśniące, niewysłowione piękne światło. Niezależnie od tego, co tam znajdziesz, doceń to i dowiedz się wszystkiego, czego możesz się o tym nauczyć.

9. Zobacz swoją mądrość, gdy będziesz stary. Mówi się, że po trzydziestce zmarszczki na twarzy zaczynają wyglądać jak ścieżki, które przemierzaliśmy. Jeszcze raz spójrz na koniec swojej osi czasu i zobacz tę mądrą osobę, którą kiedyś się staniesz. Wpatrz się w tę mądrą twarz i zobacz bogactwo doświadczeń, które dla siebie zaplanowałeś — obserwuj i słuchaj uważnie, czy owo najstarsze i najmądrzejsze z Twoich wcieleń nie chciałoby Ci przekazać jakiegoś specjalnego komunikatu lub znaku. Nawet jeśli nie do końca zrozumiesz odpowiedź, okaż szczerą wdzięczność i podziękuj temu „mądremu sobie" za wiadomość i spotkanie.

10. Dokonaj przeglądu życia. Teraz spójrz wstecz wzdłuż osi czasu na wszystkie swoje lata i dokonaj przeglądu swoich doświadczeń. Dołóż starań, aby przeprowadzić tę analizę naprawdę solidnie. Posłuż się zarówno sercem, jak i umysłem, aby odpowiedzieć na pytanie, czy jest to życie, które naprawdę pragniesz przeżyć. Niewielu ludzi zastanawia się kiedykolwiek, czy życie, które sobie nieświadomie planują, będzie satysfakcjonujące i wartościowe — zwłaszcza jeśli chodzi o przeszłość. Poświęć tyle czasu, ile będziesz potrzebować, aby wykonać ten etap ćwiczenia.

11. Wprowadź wszelkie pożądane zmiany. Jeżeli uważasz, że musisz lub chcesz wprowadzić zmiany na swojej osi czasu, pozwól, aby pomogła Ci podświadomość. Spraw, aby całą przyszłość przysłoniła mgła. Pozwól, aby w tej mgle Twoje świadome życzenia i pragnienia połączyły się z mądrością Twojej podświadomości. Jeżeli zobaczysz, jak na pogrążonej we mgle osi czasu pojawią się błyski lub różnokolorowe światła, poczujesz, że zostały na niej wprowadzone istotne zmiany. Będziesz zaskoczony, jak szybko zakończy się ten proces. Będziesz również zachwycony, gdy z mgły wyłoni się nowa oś czasu — Twoje nowe życie.

12. Powróć do teraźniejszości. Teraz zacznij podróżować z powrotem nad osią czasu w kierunku teraźniejszości. Gdy będziesz to robić, zastanów się, czy nie chciałbyś przeanalizować swojej przyszłości. W trakcie takiej analizy doświadcz większej liczby nowych wyborów na całej drodze do teraźniejszości.

13. Spójrz w przeszłość. Gdy już znajdziesz się w teraźniejszości, poświęć chwilę lub dwie, żeby przyjrzeć się przeszłości. Zobacz „młodszego siebie", który w pewnym momencie oczekiwał, że kiedyś stanie się taką osobą jak Ty. Następnie spójrz w przyszłość i zobacz „przyszłego siebie", którym chcesz się kiedyś stać. Pamiętaj, że ów „przyszły Ty" spodziewa się, iż urzeczywistnisz swoje plany. Teraz ponownie wejdź do swojego obecnego ciała. Weź ze sobą wszystko, czego się nauczyłeś. Oddychaj głęboko. Poczuj opuszki palców i stopy, a następnie otwórz oczy.

Doświadczałeś szczytowych osiągnięć jako aktywnego, wymagającego uczestnictwa procesu. Gdy uda Ci się zwiększyć całościową efektywność, stanie się ona dla Ciebie nowym punktem odniesienia. Pamiętasz o porównywaniu „siebie z sobą" praktykowanym przez wielkich sportowców? Doceń, jak daleko zaszedłeś, od kiedy zacząłeś czytać tę publikację. Jeżeli wykonałeś wszystkie dotychczasowe ćwiczenia NLP, przejąłeś kontrolę nad swoją motywacją, odnalazłeś i dopracowałeś swoją misję, zaprogramowałeś przyszłość, rozwinąłeś lepsze relacje z sobą samym i z innymi, usunąłeś zawalidrogi, jakimi były dawne trudności, zwiększyłeś pewność siebie i poprawiłeś samoocenę, wytworzyłeś pozytywne nastawienie umysłowe, a także nauczyłeś się, jak uzyskiwać lepszy dostęp do szczytowych możliwości — przyznasz, że to całkiem sporo.
Pójdźmy krok dalej. Zaangażujmy się w coś, co Mihalyi Csik-szentmihalyi, psycholog z Uniwersytetu Chicagowskiego, nazywa „doświadczeniem przepływu" — gdy żadne działanie nie wymaga wysiłku, a czas staje się względny. „Przepływ" to coś, co sportowcy nazywają byciem „w strefie". Zdarza się wtedy, gdy na boisku wydaje im się, że lecąca w ich kierunku piłka jest duża i porusza się powoli, a oni sami mogliby biegać przez cały dzień, nie czując zmęczenia. Jest to coś, co Arnold Palmer porównał do emocji, które odczuwa muzyk w trakcie wspaniałego występu. Muzycy jazzowi nazywają to „byciem na właściwym torze". To, że tak wielu różnych ludzi działających w tak wielu zróżnicowanych dziedzinach opisało takie doświadczenie, sugeruje, że jest ono czymś rzeczywistym. Keith Jarrett, wielki pianista jazzowy, zna ten stan umysłu tak dobrze, że nie zagra koncertu, dopóki nie zacznie go doświadczać.
Dzięki umiejętnościom oferowanym przez NLP udawało nam się odkrywać doświadczenie przepływu. Zauważyliśmy, że przepływ ma miejsce, gdy ludzie koncentrują całą swoją uwagę na zadaniu, które właśnie wykonują. W bardziej typowych stanach świadomości albo wycofują się w głąb siebie, albo są po prostu rozpraszani przez wszystko, co się wokół nich dzieje. Gdy następuje „przepływ", całą uwagę poświęcają wykonywanemu zadaniu. Jaźń rozpływa się, przekształcając się w działanie. Kij golfowy i gracz stają się jednym. Muzyk doświadcza, że muzyka „gra nim" równie intensywnie, jak on gra muzykę.
Odkryliśmy, że stan przepływu pozwala nam pozbywać się trosk — możemy robić dosłownie wszystko. Gdy ludzie znajdują się w stanie przepływu, widzą „wielką wizję" i na jej podstawie wypracowują w sobie uwalniającą perspektywę. Ich umysły są wolne, a oni sami mogą sprawić, aby ich kreatywność i talent doprowadziły ich tam, gdzie zechcą. Taka postawa sprawia również, że osiągają sukcesy. Osiągają szczytowe możliwości — działają tak, jak wszyscy wielcy ludzie sukcesu. Dzięki następnemu ćwiczeniu NLP Ty również będziesz mógł poznać tę perspektywę.

W tym ćwiczeniu jeszcze raz wykorzystano Niszczyciela Decyzji Richarda Bandlera. W ćwiczeniu 40. użyłeś go, aby zapewnić sobie solidne pozytywne nastawienie na całe życie. Tym razem wykorzystasz go, aby zintegrować szczytowe możliwości ze wspomnieniami, tak abyś mógł z nich czerpać siłę. Zanim zaczniesz, poświęć chwilę, aby przypomnieć sobie pozytywne nastawienie, które zintegrowałeś ze wspomnieniami. Po tym jak w pełni ponownie doświadczysz takiego pozytywnego nastawienia, zrób sobie małą przerwę.

1. Wspomnienie szczytowych możliwości. Cofnij się w czasie i przypomnij sobie jakiś pozytywny okres życia — czas, gdy doświadczałeś szczytowych możliwości. Mógł to być okres, gdy wykazywałeś się szczególną kreatywnością lub wspaniałą inteligencją czy też wyjątkową koncentracją bądź wytrwałością. Może chodzić o uprawianie sportu, naukę, pracę czy spędzanie czasu z rodziną. Ważne jest tylko to, żeby był to czas, gdy czułeś się naprawdę wspaniale, dając z siebie absolutnie wszystko. Gdy już odnajdziesz właściwą sytuację, cofnij się do niej i zaangażuj się w nią — zobacz to, co wtedy widziałeś, usłysz to, co słyszałeś i jeszcze raz doznaj tych wspaniałych emocji. Przeżyj je jeszcze raz dokładnie tak, jakby wszystko działo się właśnie teraz.

2. Zwykłe wspomnienie. Teraz pomyśl o zwykłym wspomnieniu, które nie wpływa na Twoje życie w jakiś szczególny sposób, takim jak wczorajsza rozmowa telefoniczna z bankiem lub praca w ogródku.

3. Submodalności wspomnienia szczytowych możliwości. Porównaj te dwa wspomnienia, aby dowiedzieć się, jakie submodalności decydują o Tym, że pierwsze z nich wytwarza w Tobie taki stan, przypominając Ci o tym, jaki masz potencjał. Gdy będziesz ponownie doświadczał widoków, dźwięków i emocji, wyobraź sobie, że masz zamiar nakręcić prawdziwy film o tym wyjątkowym doświadczeniu. Zwróć uwagę na jego kinowe zalety — miejsce akcji, rozmiar, jasność, bogactwo szczegółów wizualnych i dźwiękowych itp. Szybko sporządź mały remanent. To właśnie w ten sposób Twój umysł koduje ten okres w Twoim życiu, gdy szło Ci tak dobrze.

4. Dodanie pozytywnego nastawienia. Teraz zastosujemy turbodoładowanie — do wspomnienia szczytowych możliwości dołączymy pozytywne nastawienie, które stworzyłeś w ćwiczeniu 38. Gdy tworzyłeś taki nowy ślad pamięciowy, nadałeś mu cechy prawdziwego wspomnienia — było większe, wyraźniejsze, bardziej rzeczywiste i bardziej istotne niż reszta życia. Zacznij jeszcze raz przeżywać okres szczytowych możliwości, tym razem dodając takie same cechy wizualne i dźwiękowe. Zobacz, jak wspomnienie szczytowych możliwości staje się większe, wyraźniejsze i ważniejsze. Łączysz swoje pozytywne nastawienie z wyjątkowymi możliwościami, starając się stworzyć ślad pamięciowy, który będzie łączyć te obydwie cechy.

5. Planowanie przyszłości. Możesz posłużyć się tym połączeniem, aby dokonać naprawdę zdumiewających osiągnięć. Co by się stało, gdybyś doświadczył tego stanu następnym razem, gdy będziesz prowadzić prezentację? A co by było, gdyby ten moment wracał zawsze wtedy, gdy ktoś oczekiwałby od Ciebie, że dasz z siebie wszystko? A co powiesz na te szczególne chwile z rodziną i przyjaciółmi?

6. Podróż w czasie. Teraz jesteś gotów, aby wykorzystać ten nowy stan do przekształcenia wspomnień w nadzwyczajne źródło siły zarówno w teraźniejszości, jak i w przyszłości. Utrzymując w umyśle i w ciele pozytywne wrażenie związane ze wspomnieniem i przemieszczając się po osi czasu, wracasz do przeszłości. Kiedy w przeszłości ten wspaniały zasób mógłby w dramatyczny sposób wpłynąć na to, jak postępowałeś? Znajdź jedną sytuację, a kiedy Ci się to uda, znajdź się na osi czasu, zaraz zanim zacząłeś potrzebować takiego zasobu. Następnie szybko przemieść się w przód, zwracając uwagę na to, jak ów niewiarygodny zasób przekształca Twoje wspomnienia, sprawiając, że stają się wyjątkowo twórcze. Gdy dotrzesz do teraźniejszości, przyjrzyj się, jak wraz ze swoim zasobem zaczniesz podróżować w przyszłość.
Wiele osób zyskuje jeszcze więcej, powtarzając ten proces bądź z tym samym wspomnieniem, bądź z różnymi sytuacjami z przeszłości. Dzięki temu ćwiczeniu możesz w ciągu kilku minut dosłownie przeprogramować swoją przeszłość i przyszłość. Wykonuj je za każdym razem, gdy chcesz uzyskać lepsze nastawienie, emocje czy stan doskonałości we wszystkich dziedzinach życia. Radzimy Ci, abyś zajął się każdym z tych aspektów. Gdy osiągniesz szczytowe możliwości, będziesz mieć z życia znacznie więcej.
Gdy już wiemy, że szczytowe możliwości nie są tylko marzeniem, lecz realnym osiągnięciem, możemy zadać pytanie: a co znajduje się za szczytem? Wydaje się, że to ludzkie, iż niekiedy dążymy do czegoś, starając się za wszelką cenę osiągnąć koncentrację i determinację, a jednocześnie zapominamy, dlaczego w ogóle jest to dla nas ważne. Słysząc ciągłe nawoływania do bycia najlepszym i dawania z siebie wszystkiego, nie dziwimy się, że niektórzy dochodzą do wniosku, iż szczyt (sportowy, biznesowy, polityczny, rozrywkowy...) jest jedynym miejscem, w którym warto być. Ponieważ cała nasza energia zostaje skoncentrowana na dążeniu do wdrapania się na najwyższy szczyt, gdy nie uda się tego osiągnąć, często uważamy, że ponieśliśmy druzgocącą osobistą porażkę — nawet jeśli byliśmy o krok od ostatecznego celu. Gdy zaś uda się osiągnąć sukces, wszyscy komentatorzy telewizyjni zaczynają pytać: jak długo to potrwa?
Wracając do porównania szczytów górskich i szczytowych osiągnięć, możesz uświadomić sobie, że dotarcie na szczyt góry wymaga wielkiego wysiłku — podobnie jak wielkiego wysiłku wymaga dotarcie na szczyt drabiny kariery. Gdy go osiągniesz, czujesz się podekscytowany, masz poczucie, że dokonałeś czegoś wielkiego, i satysfakcję, na którą z pewnością zasłużyłeś. I co wtedy? Rozglądasz się we wszystkie strony. Delektujesz się widokami. Jeżeli jesteś z przyjaciółmi, wspólnie cieszycie się perspektywami. Możesz nawet krzyknąć, ogłaszając swój triumf. Jeżeli wziąłeś aparat, dokumentujesz całe wydarzenie. Po chwili radości zdajesz sobie sprawę, że jest jeszcze wiele innych szczytów, i często musisz zejść na dół, żeby móc zacząć zdobywać następny. Uświadamiasz sobie również, że szczyt jest miejscem, które się odwiedza, a nie miejscem, w którym się mieszka. Samo pojęcie szczytu, niezależnie od tego, czy chodzi o górę, czy o ludzkie osiągnięcia, zakłada, że jest to miejsce zupełnie inne niż podnóże góry czy połowa (a nawet dwie trzecie) drogi. Szczyt jest wtedy, gdy da się go porównać z tym, co ewidentnie nie jest szczytem — tak się składa, że w przypadku każdej góry „nie-szczytu" jest znacznie więcej niż szczytu.
Mimo to niektórzy nieustannie budują swoją karierę i szczęście wokół koncepcji trwałego szczytu doskonałości. Tego rodzaju idealizacja szczytu sprawia, iż zaczynają myśleć, że warunkiem szczęścia jest osiągnięcie perfekcji we wszystkich dziedzinach życia. Wszystko byłoby cudownie, gdyby tylko mieli doskonały dom, właściwy samochód, absolutnie satysfakcjonujący związek, dającą poczucie spełnienia karierę, stawiający wyzwania projekt, skutecznego asystenta, skrojony na miarę garnitur, niewiarygodnie produktywne poranne zebranie i filiżankę doskonałego cappuccino. Gdy dostaną to wszystko, będą na szczycie — i dopiero wtedy będą naprawdę głęboko i całkowicie szczęśliwi.
Ciesząc się jedynie z osiągnięcia szczytu, mogą sprawić, że reszta ich życia stanie się przeciągającą się harówką, której jedynym celem będzie osiągnięcie „raju". Co więcej, ich „prawdziwe szczęście" będzie trwać tylko kilka chwil, zanim coś nie pójdzie źle: kserokopiarka się zepsuje, komputer „zawiesi", opiekunka nie przyjdzie, wybuchnie kłótnia, ekspres do cappuccino przestanie działać — istnieją setki niedoskonałości, które mogą zburzyć ich wizję absolutnej perfekcji. Być może uda im zatem cieszyć się dwudziestoma minutami niczym niezmąconego szczęścia. Po chwili jednak będą musieli powrócić do spędzania czasu na pracowaniu, budowaniu i przestawianiu, tak aby znowu wszystko było zgodne z ich koncepcją doskonałości. Jeszcze raz muszą zacząć wtaczać głaz na górę, jaką jest niedoskonałe życie. Wszystko po to, żeby za jakieś dwa czy trzy lata pewnego pięknego dnia stwierdzić, że znów udało im się osiągnąć ów szczyt doskonałości i poczuć prawdziwe szczęście przez kolejne dwadzieścia minut.
Ilu znasz ludzi, których życie przypomina jakąś odmianę powyższego schematu? Mówią Ci, że będą szczęśliwi, gdy tylko zgubią kilka kilogramów, zmienią pracę, znajdą nowego kochanka albo kupią sobie ten nowy... (cokolwiek). Każda z tych wypowiedzi jest wariacją na temat: „Nie jestem wystarczająco blisko szczytu, aby uważać, że naprawdę warto już zacząć cieszyć się życiem". Możliwe oczywiście, że jeśli stracą parę kilogramów i zmienią pracę lub kochanka, faktycznie poczują się szczęśliwsi. To znaczy, będą szczęśliwi, dopóki znów nie przytyją albo dopóki nowy szef nie okaże się tyranem, nowy kochanek zacznie zrzędzić, a na samochodzie pojawi się „ryska". Wówczas z prędkością lawiny stoczą się ze szczytu, na którym byli tacy szczęśliwi.
Czyżby zatem istniała alternatywna trasa wiodąca w górę? Czy można być szczęśliwym niezależnie od okoliczności? Być może szczęście nie zależy od tego, co zrobią lub czego nie zrobią inni, albo tego, co się ma lub czego się nie ma. Czy można być szczęśliwym człowiekiem niezależnie od okoliczności? Jeśli udało Ci się zamieszkać w doskonałym domu i jesteś szczęśliwy, możesz być jeszcze szczęśliwszy. Jeżeli stworzyłeś satysfakcjonujący związek i jesteś szczęśliwy, możesz być jeszcze szczęśliwszy. Zamiast walczyć o kilka ulotnych chwil szczęścia, możesz nieustannie żyć pełnią życia.
Czy to naprawdę możliwe? Możliwe, jeśli tego pragniesz. Osiągnięcie takiego stanu wymaga, abyś nauczył się kierować swoimi doświadczeniami, a nie pozwalał, aby życie Ci się „przytrafiało". Oznacza to, że będziesz musiał dokonać świadomej zmiany sposobu oceniania tego, co Cię spotyka, tak abyś mógł zobaczyć zdarzenia w bardziej pozytywny i znaczący sposób. Nie oznacza to, że nie będziesz mieć „gorszych dni". Pamiętaj tylko, że to dzień będzie „zły", a nie Ty. Nie oznacza to, że musisz stać się hurraoptymistą. Masz jedynie przejąć odpowiedzialność za stworzenie własnego wnętrza: świata, w którym mogą istnieć, a nawet rozkwitać osiągnięcia, szczytowe możliwości i szczęście. Jeżeli naprawdę tego pragniesz, musisz wiedzieć, że nie istnieją błyskawiczne metody osiągania takiego stanu. Możesz zacząć od zwracania uwagi na to, co podoba Ci się w prostych, codziennych, zwyczajnych zdarzeniach z Twojego życia. Co chciałbyś zatrzymać dla siebie i zapamiętać? Co doceniasz w zapachu kawy, dotyku jedwabiu, uśmiechu kelnera czy cierpliwości urzędnika zajmującego się rezerwacjami? Przyjrzyj się swoim doświadczeniom tak, jakbyś patrzył na rysunek, który namalowało dla Ciebie dziecko. Odnajdź w nim dar. Znajdź to, co warto docenić.
Gdy już poćwiczysz takie nastawienie przez chwilę, zwróć uwagę na sytuacje, kiedy masz do czynienia ze współzawodnictwem. Niezależnie od tego, czy wygrywasz, czy przegrywasz, nieustannie koncentruj się na tym, co poszło Ci wspaniale. Znajduj to, co warto pochwalić u Twojego konkurenta. Gdy będziesz w stanie to zrobić, zaczniesz traktować życie swobodnie i poważnie zarazem. Ponieważ nie będziesz szczędzić sobie zachęt, a innym komplementów, Twój umysł pozostanie otwarty i odprężony. Bez wątpienia stwierdzisz, że potrafisz uczyć się od innych i zdobywać ich umiejętności, mimo że nie będziesz się na tym bezpośrednio koncentrować. Najprawdopodobniej będziesz wygrywać znacznie częściej — zobaczysz jednak, że to nie wygrane znajdują się w centrum Twojego życia. Oto odpowiedź na pytanie o to, co kryje się za szczytem.